Page 197 - Defterim - Felsefe 10
P. 197
3. ÜNİTE
7. Platon’a göre ahlak yasaları, insan ve fenomenler 10. Sürü insanı, Nietzsche’ye göre en alt seviyede bulu-
dünyasından bağımsız olarak idealar dünyasında nan tiptir. Bu kişiler dünyayı kendi gözleriyle göre-
objektif varlığa sahiptir. İyi ideası gibi bilgelik, cek kapasitesi olmayan, bütün eylemlerini içinde ya-
adalet, cesaret ve ölçülülük erdemleri de birer idea şadığı toplumda hüküm süren kurallara, ahlaka ve
olarak vardır. geleneğe göre gerçekleştiren insanlardır. Gelenek,
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisine ula- içeriğini insanların deneyimleri yerine, geçmişten,
şılabilir? kutsallıktan ve belki de en önemlisi tartışılmazlıktan
A) Erdemler kişiden kişiye değişebilir. beslemeye başladığı ve bu böyle sürüp gittiği için
farklı geleneklerin oluşmasının önü kesilmiştir. Ni-
B) İyi ideası fenomenler dünyasına aittir. hayetinde ise insanlar hiçbir şeyi sorgulamalarına,
C) Evrensel ahlaki ilkeler vardır. çoğunluk tarafından kutsal olarak nitelendirilen
D) İdealar değişebilir gerçekliktir. şeyleri eleştirmelerine ve kendi düşüncelerini orta-
E) Tüm varlıkların ahlakından söz edilebilir. ya koymalarına izin vermeyen bir ahlaka mahkûm
olmuşlardır. Bu anlamda bir geleneğin hüküm sür-
düğü topluluklar sürü olmaktan öteye gidemezler ve
kendini ortaya koyacak bireylerin çıkmasına engel
olurlar.
8. J. Dewey ahlaka pratik açıdan bakar. Ona göre Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisi çıkarı-
bireyi ve toplumu geliştiren her davranış ahlaki- lamaz?
dir. Eğitim üzerine çalışmalar yapan Dewey’e göre A) Sürü insanı, toplumsal ahlakın etkisi altında olan
ahlak anlayışı okulda ve okul dışında aynı olmalı- ve ahlaklı diye nitelenen insanındır.
dır. Okulda bir türlü dışarıda başka türlü ahlak ol- B) Sürü insanı, toplumun dayattığı yaşamın dışına
mamalıdır. Bireylerin eylemleri kararlı ve uyumlu çıkmaya cesaret edemez.
olursa onları geliştirme olanağı bulunur. Okulun
ahlaki hedefi, öğrenciyi sosyal yaşama katıp geliş- C) Dokunulmaz, değişmez ve kutsal olan değerler in-
tirmektir. sanların eleştirel düşünmesini engeller.
Bu parçada ahlak felsefesinin hangi sorusu üze- D) Sürü insanı içinde bulunduğu toplumun sınırları-
rinde durulmaktadır? nı ihlal ederek yalnız başına kalır.
A) Ahlak nedir? E) Ahlaksal kurallar daha çok insanlığın boyundu-
ruk altına alınıp dizginlenmesi ile bağıntılıdır.
B) Evrensel ahlak yasası var mıdır? 7. Bölüm: A hlak Felsefesi
C) Ahlakın kökeni nereye dayanmaktadır? 11. İnsan davranışları içten ya da dıştan gelen birtakım
D) Ahlaki eylemin amacı nedir? nedenlerle belirlenmiştir. İnsanın eylemlerini doğal
E) İnsan doğası ahlaklı olmaya uygun mudur? ya da toplumsal koşullar belirler. Benzer coğrafya-
da benzer toplumlarda yaşayan insanların benzer
davranışlar sergilemesinin nedeni budur.
Bu parçaya göre ahlaki eylem ile ilgili aşağıdaki-
lerden hangisine ulaşılabilir?
9. Spinoza’ya göre aklın verdiği bilgi, bizi Tanrı’nın
koyduğu doğadaki zorunluluğa götürür. Tanrı’nın A) İradi eylemdir.
bilgisiyle donanmış olan insan, her şeyin Tan- B) Ödeve uygun olandır.
rı’dan zorunlu olarak çıktığını anlar. Birey bu bilgi C) Mutluluk veren eylemdir.
ve bilinçten aldığı güç ile ihtiraslarına ve arzula- D) Özgürce yapılan eylem değildir.
rına esir olmaktan kurtulur, özgür ve erdemli olur.
Böyle bir birey Tanrı bilgisine ve onun zorunlu ka- E) Temel bir amacı vardır.
nununa uymaya devam etmelidir. O kanuna uyan
iyidir, uymayan ise kötüdür. 12. Ahlaki eylemin belirleyicisi faydadır. Bir davranış
Parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi Spi- kişiye fayda sağlıyorsa iyidir. Kişi kendisine fayda
noza’ya getirilen eleştirilerden biri olabilir? sağlamayan bir davranışı iyi olarak niteleyemez.
A) Ahlaki sorumluluğu ortadan kaldıran bir yak- Fayda ise her insan için aynı olmayabilir.
laşımdır. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisine ulaşı-
B) Evrensel ahlak yasasını savunan bir yaklaşım- labilir?
dır. A) Evrensel ahlak yasasının temeli toplumdur.
C) Bilgi ile ahlak arasında bağ kurmaktadır. B) Evrensel ahlak yasası yoktur.
D) Tanrı ile evrenin birliğini savunmaktadır. C) Ahlaki eylem bilgiye dayanır.
E) Özgürlüğü Tanrısal bilgiye sahip olmaya bağ- D) Ahlak yasasının nesnel temelleri vardır.
lamıştır. E) Aklını kullanan insan özgür insandır.
195
