Page 104 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

Hecenin yedili ölçüsüyle söylenen, Düz mâniye aynı uyakta dizeler
dört dizeden oluşmuş cinassız eklenerek oluşturulan mânilere yedekli
Bilgi Havuzu mânilere düz mâni denir. (artık) mâni denir.

İlk dizesi 7
heceden eksik Bahçe bar için ağlar, Bülbülün yuvasına
olan cinaslı Ayva nar için ağlar; Gül girer rüyasına
mânilere “kesik Karlı dağ güneş için, Bülbül güle âşıktır
mâni” denir. Gönül yâr için ağlar. Mecnun da Leyla’sına
Mecnun Leyla der iken
Gül demedi Erişti Mevlasına
Elinde gül İki kişinin karşılıklı söylediği mânilere
demedi konuşmalı (karşılıklı, deyiş) mâni
Ben nasıl denir. Söylenişleri aynı, anlamları farklı
güleceğim sözcüklerle uyaklanan mânilere cinaslı
Yâr bana gül Erkek mâni denir.
demedi. Gökte yıldız bir sıra
Sarılmış mor mintana
Benim gibi kul gerek Hafif çamur dayanmaz
Senin gibi sultana Şu benim saç malama
Sözünü doğru söyle
Kadın Karşımda saçmalama
Gökte yıldız bir sıra
Sırma ördüm mintana
Senin gibi er lazım
Benim gibi sultana

B) Âşık Edebiyatı Nazım Biçimleri

Semai
Uyak düzeni koşma ile aynıdır.
Koşmadan farklı olarak sekizli hece ölçüsü ile söylenir.
Semaiyi diğer halk edebiyatı nazım biçimlerinden ayıran özelliklerden
biri de ezgisidir. Semai kendine özgü bir ezgi ile söylenir.
Çoğunlukla sevgi, tabiat, güzellik ve ayrılık temaları işlenir.

Semai
Gönül gurbet ele varma Bahçenizde nar ağacı Emrah der ki düştüm dile
Ya gelinir ya gelinmez Kimi tatlı kimi acı Bülbül figan eder güle
Her dilbere meyil verme Gönüldeki derd ilacı Güzel sevmek bir sarp kale
Ya sevilir ya sevilmez Ya bulunur ya bulunmaz Ya alınır ya alınmaz

Yürüktür bizim atımız Deryalarda olur bahri Erzurumlu Emrah
Yardan atlattı zatımız Doldur da ver içem zehri
Gurbet elde kıymatımız Sunam gurbet elin kahrı
Ya bilinir ya bilinmez Ya çekilir ya çekilmez

102