Page 101 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

3. Etkinlik: Aşağıdaki parçadan hareketle halk şairinin beslendiği kaynak hakkında neler
söylenebilir? Düşüncelerinizi ilgili boşluğa yazınız.

Halk şairleri, ustalarının yanında yetiştikten, iyice olgunlaştıktan sonra doğup büyüdükleri
yerlerden uzaklaşır, diyar diyar dolaşırlar. Bunun için halk şairlerinin yaşantıları; gurbet
acılarıyla, yol üzerlerinde karşılaşılan sevgililerle, özleyişlerle doludur. Halk şairi; gördüğünü,
yaşadığını, duyduğunu şiirlerine konu yapar.
Halk şairi; dünya görüşü, toplumu, tabiatı anlatışı ile halkı yansıtmak zorundadır. Halk
için halkla beraberdir. Halkın arzularını, halkın duyuşlarını, halkın heyecanlarını, halkın
düşüncelerini halkın diliyle, halk şiirinin tekniğiyle ortaya koyacaktır.
Seyit Kemal Karaalioğlu, Türk Edebiyatı Tarihi

.........................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................

4. Etkinlik: Aşağıdaki şiirleri okuyarak şiirlerin özellikleriyle ilgili verilen tabloyu inceleyiniz.
İslamiyet’in Kabulünden Önceki Dönem’e ait “koşuk” ile İslami Dönem âşık edebiyatına
ait olan “koşma”nın şekil ve içerik bakımından benzer özelliklere sahip olmasını nasıl
değerlendirirsiniz? Düşüncelerinizi ilgili boşluğa yazınız.

KOŞUK GÜNÜMÜZ TÜRKÇESİYLE KOŞMA
Tümen çecek tizildi Binlerce çiçek dizildi; Gene bahar geldi bülbül sesinden,
Bükünden ol yazıldı Tomurcuklarından yayıldı; Seda verip seslendin mi yaylalar?
Öküş yatıp üzüldi Çok yatmaktan sıkıldı; Çevre yanın lale sümbül bürümüş.
Yirde kopa adrışur. Yerden biter bitmez açılıyorlar. Gelin olup süslendin mi yaylalar?

Türlük çeçek yerildi Türlü çiçekler açıldı; Yediveren bağlar nasıl düzenmiş?
Barçın yadım kerildi Çimene ipek yaygı yayıldı; Sarı çiçek elvan elvan bezenmiş.
Uçmak yeri körüldi Cennet eli göründü; Yoktan var eyleyen ne hoş özenmiş.
Tumluğ yana kelgüsüz. Artık kış gelmeyecek. Boynun eğip dostlandın mı yaylalar?

Kızıl sarığ arkaşıp Kızıl, sarı art arda Ben de senin gibi ersem murada.
Yipkin yaşıl yüzkeşip Yeşil menekşe açmakta; N’eyleyim ki elimde yok irade.
Bir bir kerü yürkeşip Birbirini sarmakta; Ruhsatî’yim gam yüklerim kirada.
Yalnguk anı tanglaşur. İnsan buna hayran olur. Beni görüp yaslandın mı yaylalar?

Ruhsatî
Özellikler Koşuk Koşma
Ölçüsü 7’li hece ölçüsü 11’li hece ölçüsü
Nazım Birimi Dörtlük Dörtlük
Kafiye Düzeni aaax, bbbx, cccx xaxa, bbba, ccca
Teması Baharın gelişi Baharın gelişi
Mahlas Kullanılması Mahlas yoktur. Mahlas kullanılmıştır.

.........................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................

99