Page 249 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

SERVETİFÜNUN DÖNEMİ ROMANI

Modern Türk romanının temeli bu dönemde atılmıştır. Tanzimat Dönemi’nde ilk
örneklerini gördüğümüz roman türünün Batı tekniğine uygun örnekleri Servetifünun
Dönemi’nde kaleme alınmıştır.

Servetifünun Dönemi Romanının Genel Özellikleri
Servetifünun Dönemi’nde roman, Tanzimat Dönemi’nde görülen teknik
kusurlardan arındırılarak Batılı seviyeye yükseltilmiştir.
Diğer türlerde olduğu gibi romanda da süslü ve sanatlı, ahenkli bir dil tercih
edilmiştir.
Özellikle betimlemelerde dil daha da ağırlaşmıştır.
Arapça, Farsça ve Fransızcadan alınan sözcük ve tamlamalar sık kullanılmıştır.
Dönemin siyasi koşulları gereği sanatçılar; aşk, karamsarlık, kaçış, hayal kırıklığı
gibi bireysel temalara yönelmiştir.
Sanat sanat içindir, anlayışı benimsenmiştir.
Romanlarda günlük yaşamda görülebilecek olay ve kişilere yer verilmiştir.
Roman kişileri, genellikle Batı kültürü ile yetişmiş, eğitimli kişiler olmasına rağmen
karamsar ve mutsuzdur.
Romanlarda kahramanların ayrıntılı tasvir ve tahlillerine yer verilmiştir.
Olaylar, genellikle İstanbul’da köşk, konak, yalı gibi kapalı mekânlarda geçmektedir.
Romanlarda realizm ve natüralizmin etkisi görülmektedir.

Servetifünun Dönemi Romancıları

Halit Ziya Uşaklıgil (1865-1945)

* Türk romanını teknik kusurlardan arındırarak Batılı seviyeye çıkaran kişi
olarak kabul edilir.
* Fransızcanın cümle yapısını Türkçeye başarıyla uygulamıştır.
* Sanatlı ve ağır dilinin yanı sıra uzun cümleleriyle de dikkati çeker.
* Roman kişileri; eğitimli, sanat ve edebiyat zevkine sahip, duygusal kişilerdir.
* Romanlarında mekân, İstanbul ve Adalar’dır. Yer yer kenar mahallelerden söz
edilse de olaylar genellikle konak, yalı, köşk gibi lüks mekânlarda geçer.
* “Mensur şiir” türünün Türk edebiyatındaki ilk başarılı örneklerini vermiştir.
* Mâi ve Siyah, Aşk-ı Memnû, Kırık Hayatlar sanatçının tanınmış romanlarıdır.

Başlıca Eserleri
Hikâye: Bir Yazın Tarihi, Solgun Demet, Aşka Dair, Hepsinden Acı...
Roman: Mâi ve Siyah, Aşk-ı Memnû, Kırık Hayatlar, Ferdi ve Şürekâsı,
Bir Ölünün Defteri...
Anı: Kırk Yıl, Saray ve Ötesi...
Tiyatro: Füruzan, Kâbus, Fare.
Mensur şiir: Mensur Şiirler, Mezardan Sesler.

247