Page 45 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10
P. 45
MESNEVİ
Mesnevinin sözlük anlamı “ikili, ikişerli”dir.
Divan edebiyatında dinî, tasavvufi,
öğretici ve ahlaki konular ile savaş, aşk,
kahramanlık hikâyeleri gibi uzun konuların
işlendiği nazım biçimidir. Bilgi Havuzu
Mesnevi tipi
Türk edebiyatına İran edebiyatından kafiye düzeni,
geçmiştir. mesnevilerde
her beytin
Aruzun kısa kalıplarıyla, her beyit kendi arasında kafiyeli olacak biçimde kendi arasında
(aa/bb/cc/çç/dd...) yazılır. uyaklanmasıyla
oluşan kafiye
Beyit sınırlaması yoktur. Ancak her beytin anlamının kendi içinde tamamlanması ve düzenidir.
anlamın diğer beyitlere taşmaması gerekir.
Divan edebiyatındaki mesneviler, romanların yerini tutan manzum anlatılardır.
Türk edebiyatının ilk mesnevisi XI. yüzyılda Yûsuf Has Hâcib’in yazdığı Kutadgu Bilig’dir.
Divan edebiyatında Şeyhî, Fuzûlî, Nâbî, Şeyh Galib mesnevi nazım biçiminin önemli
temsilcilerindendir.
Bir şairin beş mesneviden oluşan eserler bütününe hamse denir. Hamse sahibi ilk şair,
Çağatay sahasında Ali Şîr Nevâî, Anadolu sahasında Hamdullah Hamdi’dir. Hamse
sahibi başlıca şairler şunlardır: Taşlıcalı Yahya, Lâmi Çelebi, Nev’îzâde Atâyî...
Mesneviler çeşitli konularda yazılabilir:
Aşk Dinî ve tasavvufi
Leylâ vü Mecnûn - Fuzûlî Vesîletü’n-Necât - Süleyman Çelebi
Hüsrev ü Şîrîn - Şeyhî Hüsn ü Aşk - Şeyh Galib
Tarihî Mizahi
Konularına Harnâme Şeyhî
-
-
İskendernâme Ahmedî
Göre
Mesneviler
ve Şairleri
Şehir güzellikleri Düğün ve eğlenceler
Şehrengîz-i Bursa - Lâmiî Surnâme Vehbî
-
İstanbul Şehrengîzi - Taşlıcalı Yahya
Ahlaki ve didaktik
Hayriyye Nâbî
-
Kutadgu Bilig Yûsuf Has Hâcib
-
Risâletü’n-Nushiyye Yunus Emre
-
43
