Page 91 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

3. Etkinlik: Aşağıdaki metinlerden hareketle cümlelerin başındaki kutucukları yargılar doğru ise
“√”, yanlış ise “x” ile işaretleyiniz. Yanlış olanların doğrusunu tablodaki boşluğa yazınız.

I. METİN II. METİN
Allah aytur eğer ki bendem kılsa kılsun Sangga edye kıldım bu tansuk kitāb
Her ne kılsun melâikler ikrâm kılsun Mana edye kılsuv du’ā tep sini
Işksız âdem ışk makâmın körüb yürsün
Hakk kudretin ifşa yürür bolğay Toga körmes erdi Edībnin közi
Tüzetti bu on tört bāb içre sözi

III. METİN IV. METİN
Ne tende cân ile sensiz ümîd-i sıhhat olur Tokış içre urıştım
Ne cân bedende gam-i firkatinde râhat olur Uluğ birle karıştım
Tüküz atın yarıştım
Ne çâre var ki firâkınla eğlenem bir dem Aydım emdi al utar
Ne tâli’im meded eyler visâle fırsat olur
V. METİN
Ne şeb ki kûyuna yüz sürmesem ol şeb ölürün Eren alpı okıştılar
Ne gün ki kâmetini görmesem kıyâmet olur Kınğır közin bakıştılar
Kamuğ tolmın tokıştılar
Dil ise gitti kesilmez hevâ-yı aşkından Kılıç kınka küçün sıgdı
Nasîhat eylediğimce beter melâmet olur

Doğrusu

a) III. metin Kutadgu Bilig’den alınmıştır.

b) Biçim olarak incelendiğinde IV ve V. metinlerin aynı
dönem şiirinin özelliklerini yansıttığı görülür.
c) I. metin pastoral bir eserden alınmıştır.

ç) IV. metin 7’li hece ölçüsü ile yazılmıştır.

d) V. metinde aruz ölçüsü kullanılmıştır.

e) III. şiirin uyak örgüsü aa, ba, ca, ça şeklindedir.

f) I. metin, Türkçe sözcükler ağırlıkta olduğu için
İslamiyet’ten önceki şiir geleneğine aittir.

g) IV. metin şekil, dil ve anlatım yönünden
incelendiğinde İslamiyet Etkisinde Gelişen Türk
Edebiyatı Dönemi’ne ait bir örnektir.

ğ) II. metnin ikinci beytinde şairin gözünün
görmediğinden bahsedilmiştir.
h) V. metinde “-ıştılar” redif, “k” sesi yarım uyaktır.

ı) II. metindeki “on tört” günümüzde “on dört” olarak
kullanılmaktadır. “t-d” değişimi olmuştur.

89