Page 92 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

4. Etkinlik: Aşağıda verilen Geçiş Dönemi metin örneklerini okuyarak metinlere ilişkin
soruların cevabını ilgili bölüme yazınız.

Dîvân-ı Hikmet’ten Dîvânü Lugāti’t-Türk’ten Kutadgu Bilig’den
Hak te’âlâ imân âtâ kıldı bizge Erdi uza erenler kamuğ eski nener irinçig bolur
Ol Mustafa Hak resûlı idi bizge Erdem begi bilig tağ irinçig yüki kör yirinçig bolur
Dürûd aytsan kuvvet berür dinimizge Aydı öküş öğütler
Yok erse men kılğanlarım yalğan erür Könğlüm bolur ağnar sağ (Bütün eskimiş şeyler
yıpranmış olur, yıpranmış
[Hakk Teâlâ iman armağan eyledi (Eski zamanlarda ilim, şeylere tahammül etmek
bize; hikmet ve menakıp sahibi insana sıkıntı ve tiksinti verir.)
O Mustafa Hak Rasûlu idi bize; adamlar vardı. Onlar çok
Dua (sâlât-selâm) söylesen, kuvvet öğütler söylerlerdi. Onları yanı nen bolurda bu eski nerek
verir dinimize; anmakla kalbim açılır.) talu nen bolurda yavuz ne kerek
Yok ise benim kıldıklarım
(yaptıklarım) yalan olur.] (Yeni şey varken eskiye ne lüzum
var, güzel şey varken kötüye ne
lüzum var.)

1. Dîvân-ı Hikmet ve Dîvânü Lugāti’t-Türk’ten alınan şiirlerin ölçüsünü, uyak düzenini ve uyak
çeşitlerini bulunuz.

Dîvân-ı Hikmet’ten Dîvânü Lugāti’t-Türk’ten
........... ........................................... ........... ...........................................
........... ........................................... ........... ...........................................
........... ........................................... ........... ...........................................
........... ........................................... ........... ...........................................
2. Dîvânü Lugāti’t-Türk’ten alınan şiirde ve Kutadgu Bilig’in ikinci beytinde geçen söz sanatını
yazınız.
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
3. Geçiş Dönemi eserlerinden alınan metinlerin nazım birimlerini yazınız.
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
4. Geçiş Dönemi örnek metinlerinde yer alan günümüzde de geçerliliğini sürdüren sözcükleri yazınız.
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
5. Geçiş Dönemi örnek metinlerinden hareketle dönemin dili hakkında neler söyleyebilirsiniz?
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
6. “talu nen bolurda yavuz ne kerek” dizesinde kullanılan “yavuz” sözcüğünün günümüzdeki
anlamını Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük’ünden araştırarak sözcükteki anlam değişiminin
adını yazınız.
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................

90