Page 158 - Defterim TDE 9

Edebî Sanatlar

EDEBÎ SANATLAR

Teşbih (Benzetme)
Sözü daha etkili söylemek için aralarında türlü yönlerden ilişki bulunan iki varlık veya
Bilgi Havuzu kavramdan, ortak özellikler bakımından güçsüz durumda olanı nitelikçe daha güçlü
göstermektir.
Kelimelerin
veya kelime
gruplarının ifadeyi Veysel de yaralı geyik gibidir
kuvvetlendirmek, Kapalı dertleri höyük gibidir
söze incelik ÖRNEK Ne sarhoştur ne de ayık gibidir
kazandırmak Sinesi kös gibi gümüler durur
amacıyla temel Âşık Veysel
anlamlarının Çözümleme: Yukarıdaki dörtlükte söyleyici; kendini yaralı geyiğe, dertlerinin
dışında başka büyüklüğünü höyüğe, sinesinden gelen sesleri kös (büyük davul) sesine
kavramları benzetmiştir.
karşılayacak
şekilde bir arada
kullanılmasına
edebî sanat denir. Sen Türkiye gibi aydınlık ve güzelsin!
ÖRNEK Benim doğduğum köyler de güzeldi

Sen de anlat doğduğun yerleri,
Anlat biraz!
Cahit Külebi

Çözümleme: Söyleyici, sevgilisini aydınlık ve güzellik yönünden Türkiye’ye
benzetmiştir.

Not: Teşbih, kullanılan ögeleri bakımından çeşitlere ayrılır:
a) Ayrıntılı (Tam) Teşbih: Benzeyen, benzetilen, benzetme edatı ve benzetme yönü
olmak üzere dört ögesi de bulunan benzetmedir.

Açılan güller gibi suda gönüllerimiz.

Cahit Sıtkı Tarancı
ÖRNEK Çözümleme:
Benzeyen: gönüller
Kendisine Benzetilen: güller
Benzetme Yönü: açılması
Benzetme Edatı: gibi

b) Teşbihibeliğ: Benzeyen ve kendisine benzetilenle yapılan teşbihtir.

ÖRNEK Nedendir de kömür gözlüm nedendir
Şu benim geceler uyumadığım
Çetin derler ayrılığın derdini
Ayrılık derdine doyamadığım
Karacaoğlan

Çözümleme: Yukarıdaki dizelerde sevgilinin gözü kömüre benzetilirken
benzetme yönü ve edatı kullanılmamıştır.

156