Page 162 - Defterim TDE 9

Hüsnütalil (Güzel Nedene Bağlama)
Hüsnütalil, anlatıma etkileyicilik katmak, şairane söyleyişe ulaşmak amacıyla herhangi
bir olayı, gerçek nedeni dışında hoşa gidecek hayali ve daha güzel bir nedene bağlama
sanatıdır.

ÖRNEK Sen gülünce güller açar Gülpembe Barış Manço
Bülbüller seni söyler biz dinlerdik Gülpembe

Çözümleme: Söyleyici, güllerin açılmasını Gülpembe’nin gülüşüne bağlamıştır.

ÖRNEK Yeni bir ülkede yem vermek için atlarına

Nice bin atlı kapılmıştı fetih rüzgârına
Yahya Kemal Beyatlı

Çözümleme: Söyleyici, askerlerin fetih arzularını onların yeni bir ülkede
atlarına yem verme isteğine dayandırarak hüsnütalil yapmıştır.

Tecahülüarif (Bilmezden Gelme)
Tecahülüarif, söyleyişte bir anlam inceliği, bir güzellik ve nükte yaratmak için bilinen
gerçeği bilmiyormuş gibi davranma sanatıdır. Tecahülüarif sanatında, bilmezlikten gelinen
durumun aslında bilindiği açıkça bellidir.

ÖRNEK Göz gördü gönül sevdi seni ey yüzü mâhım Nahîfî

Kurbanın olam var mı benim bunda günâhım

Çözümleme: Söyleyici, ay yüzlü güzeli sanki kendi sevmemiş gibi suçu
gönlüne atarak bilmezlikten gelmiştir.

ÖRNEK O çay ağır akar, yorgun mu bilmem

Mehtabı hasta mı solgun mu bilmem
Rıza Tevfik Bölükbaşı

Çözümleme: Söyleyici; çayın yorgun, mehtabın hasta olmadığını bilmektedir
ancak bunları bilmiyor gibi davranarak tecahülüarif sanatı yapmıştır.

Geçen zaman yok olmuştur, gelmeyenden söz eden pişmandır ve şimdiki
zaman ganimettir.
Ali Şir Nevai

160