Page 116 - Biyoloji

BİYOLOJİ 12

Arkadaş.hücreleri;.çok.sayıda.mitokondri,.endoplazmik.retikulum.ve.
ribozom.bulunduran.çekirdekli.hücrelerdir..Kalburlu.boru.hücrelerinde.
madde.taşınması.çift.yönlüdür..Kalburlu.borulardaki.taşıma,.ksilemde-
ki.madde.taşınmasına.göre.daha.yavaş.gerçekleşir.
4..Örtü.Doku
Kök,.gövde,.yaprak.ve.meyvelerin.üzerini.örten.dokudur..Bitkinin.su.
kaybını.azaltan,.organizmaların.ve.toksik.maddelerin.bitki.vücuduna.
girişini.sınırlandıran.dokudur..Örtü.doku,.bitkinin.hızlı.hava.hareket-
lerinden.zarar.görmesini.de.engeller..Örtü.dokuyu.oluşturan.hücreler;.
canlı.ise.epidermis,.ölü.ise.periderm.adını.alır.
Epidermis
Sıkıca.paketlenmiş,.hücreler.arası.boşlukları.olmayan.tek.sıra.hücre.
tabakasından.oluşur..Otsu.bitkilerin.yüzeyini,.odunsu.bitkilerin.de.yap-
rak.ve.genç.dallarının.üstünü.örter..Hücreleri;.canlı,.büyük.kofullu,.az.
sitoplazmalı.ve.kloroplastsızdır...Epidermiste.su.kaybını.sınırlamak.için.
yüzeydeki. stoma. (gözenek). dışında. bir. açıklık. bulunmaz.. Epidermi-
sin.dış.çeperleri.iç.çeperlerinden.daha.kalındır..Epidermis.hücrelerinin.
dış.çevreye.bakan.özelleşmiş.çeperlerinde.bu.hücrelerin.salgısından.
oluşan.mumsu.kütikula.tabakası.bulunur..Kütikula.tabakasının.suya.
geçirgenliği.çok.azdır..Bu.tabaka.ayrıca.ışığı.yansıtmakta.önemli.bir.
role.sahiptir..Böylece.yaprakların.aşırı.ısınmasını.önler..Bitkilerin.ya-
şadığı.ortamın.iklim.koşullarına.göre.kalınlığı.değişkenlik.gösterir..Bu.
nedenle.kurak.ortam.bitkilerinde.kütikula.tabakası.kalın,.nemli.ortam.
bitkilerinde.ise.incedir..Toprak.altındaki.kök.epidermisinin.yüzeyinde.
kütikula.bulunmaz..Epidermis.hücrelerinin.farklılaşmasıyla.stoma,.tüy,.
emergensler.(diken),.hidatot.gibi.yapılar.oluşur.

Stoma.(Gözenek)
Bitkinin. yapraklarında. ve. genç. bitki. gövdelerinde. epidermisin. farklı-
laşmasıyla.oluşan.canlı.hücrelerdir..Genellikle.yaprakların.alt.epider-
misinde.yoğun.olarak.bulunur..Stoma,.stoma.açıklığı.ve.onu.kuşatan.
bekçi.hücrelerinden.meydana.gelir..Bekçi.hücrelerinin.çevresindeki.
epidermis.hücreleri.de.komşu.hücreler.adını.alır..Çoğu.bitkide.sto-
malar;.gündüz.açık,.gece.kapalıdır..Stomalar.açık.olduğunda.CO ’nin.
2
yaprağa.girmesine.O ’nin.yapraktan.dışarı.çıkmasına.izin.vererek.fo-
2
tosentez.sırasında.gaz.alışverişini.sağlar..Ayrıca.stoma,.terlemeyle.su.
kaybına.neden.olarak.ısı.düzenlenmesini.sağlar.(Görsel.4.18)..Bekçi.
hücreleri,.kloroplast.içerir.ve.fotosentez.yapar.

İç.çeper

Stoma.açıklığı
(Gözenek)

Bekçi.hücresi
Görsel 4.18: Stoma.(Gözenek).(100.µm)

115