Page 117 - Biyoloji

BİYOLOJİ
12

Kurak.ortam.bitkilerinde.stomalar.az.sayıda.ve.genellikle.yaprağın.alt.
yüzeyinde.bulunur..Nemli.ortam.bitkilerinde.stomalar;.çok.sayıda.ve.
yaprağın.her.iki.yüzeyinde,.su.bitkilerinde.ise.stomalar.yaprağın.üst.
yüzeyinde.bulunur..Su.bitkilerinin.su.içinde.kalan.kısımlarında.stoma.
bulunmaz..Toprak.altı.organlarda.bulunan.kök.epidermisinde.de.stoma.
bulunmaz.
Tüyler
Tüyler,.epidermis.hücrelerinden.dışarıya.doğru.uzanan.çıkıntılar.şek-
lindedir..Tüy.hücreleri,.epidermis.hücreleri.gibi.kloroplastsızdır..Epider-
miste.yer.alan.tüyler;.yaprakta.örtü,.kökte.emici,.sarmaşık.gövdesinde.
tutunma,.ısırgan.otu.yaprağında.savunma.ve.nane.gibi.bitkilerde.ise.
koku.salgılama.gibi.çeşitli.görevleri.yerine.getirir..Bazı.tüyler,.aromatik.
kimyasallar.salgılar..Genellikle.çiçeklerde.bulunan.bu.salgılar,.tozlaş-
maya.yardımcı.olur..Yapraktaki.örtü.tüyleri,.stomaları.doğrudan.rüzgâr.
almaktan.korur.ve.epidermisin.yüzeyindeki.terlemeyi.azaltır.
Yoğun.tüy.tabakası,.ışığı.yansıtır.ve.yaprağın.aşırı.ısınmasını.önler.
Kökteki.emici.tüyler,.topraktaki.su.ve.suda.çözünmüş.minerallerin.emi-
limini.gerçekleştirir.
Hidatot.(Su.Savağı)
Epidermisten.farklılaşan.diğer.bir.yapı.olan.hidatotlar,.yaprak.uçlarında.
ve.kenarlarında.bulunan.açıklıklardır..Atmosfer.neminin.fazla.ve.terle-
me.hızının.düşük.olduğu.zamanlarda.bitkideki.fazla.suyun.damlalar.
hâlinde.atılmasını.sağlar..Hidatotların.açılıp.kapanma.özelliği.yoktur..
Hidatotlar,.ksilem.borularıyla.bağlantılıdır..Ksilem.boruları.ile.yaprak-
lara.taşınan.su,.terleme.ile.kaybedilen.sudan.fazla.ise.hidatotlar.fazla.
suyu.damlama.olayı.(gutasyon).ile.dışarı.atar.
b).Periderm.(Mantar.Doku)
Odunsu.bitkilerde.kök.ve.gövdenin.üzerini.örten.epidermis,.enine.ka-
lınlaşma.nedeniyle.parçalandığında.yerini.periderme.bırakır..Perider-
min.dışa.bakan.kısmında.mantar.kambiyumunun.oluşturduğu.mantar.
doku.bulunur..Mantar.tabaka.oluşurken.periderm.hücreleri,.canlılığını.
kaybeder..
Mantar.doku.hücrelerinin.çeperlerinde.süberin.(mantar.özü).biriktiğin-
den.bu.doku,.suya.geçirimsiz.bir.tabaka.hâline.gelir.ve.bitkinin.su.kay-
bını.önler..Periderm;.bitkiyi.sıcak,.soğuk.ve.mekanik.etkilerden.korur..
Periderm.üzerinde.lentisel.(kovucuk).denilen.açıklıklar.bulunur..Lenti-
seller,.gövde.yüzeyinde.ince.yarıklar.veya.kabartılar.şeklinde.bulunur.
(Görsel.4.19)..Gövde.ve.dallarda.bulunan.lentiseller,.dış.atmosferde.
ve.bitkinin.canlı.iç.dokuları.arasında.gaz.alışverişini.sağlar..Az.da.olsa.
buhar.hâlinde.su.kaybına.neden.olur.

Lentisel

Görsel 4.19: Lentisel

116