Page 119 - Biyoloji

BİYOLOJİ
12

Tek.ve.çift.çenekli.bitki.kökleri.arasındaki.en.önemli.fark,.merkezî.si-
lindirdeki.dokuların.düzenlenişidir.(Görsel.4.21.a,.b)..Tek.çenekli.bitki.
köklerinde.merkezî.silindirin.en.iç.kısmında.bulunan.hücreler,.farklılaş-
mamış.parankima.hücreleri.olarak.kalır..Bu.bölge.öz.olarak.adlandırı-
lır..Öz,.iletim.doku.tarafından.halka.şeklinde.kuşatılır..Ksilem.ve.floem.
aralıklı.olarak.dizilmiştir..Çift.çenekli.ve.açık.tohumlu.bitkilerin.merkezî.
silindirinde.iletim.demetlerinin.arasında.kambiyum.vardır..Kambiyum,.
büyüme.döneminde.bölünerek.yeni.iletim.demetlerini.oluşturur..Böy-
lece.sekonder.büyüme.ile.kökte.enine.kalınlaşma.gerçekleşir..Kam-
biyumun.bölünen.hücreleri;.merkeze.doğru.ksilemi,.çevreye.doğru.da.
floemi.oluşturur.

Epidermis

Korteks

Endodermis

Periskl

Floem

a Ksilem b
Öz Vasküler.kambiyum
Görsel 4.21: a).Tek.çenekli,.b).Çift.çenekli.bitkilerde.kökün.enine.kesiti.(1000.µm)

Kök.Çeşitleri
Tepe.tomurcuğu
Bitkilerde.saçak.kök.ve.kazık.kök.olmak.üzere.iki.kök.tipi.bulunur..
Saçak.Kök:.Saçak.kök.sisteminde.ana.kök.fazla.gelişmediğinden.göv-
denin.tabanından.gelişen.yan.köklerle.yaklaşık.aynı.kalınlıktadır..Çimen.
Yanal.tomurcuklar gibi.otsu.bitkilerdeki.saçak.kökler,.bitkiyi.toprağa.sıkıca.bağlar..Buğday,.
arpa,.mısır,.soğan.ve.pırasa.gibi.tek.çenekli.bitkilerde.genellikle.saçak.
kök.bulunur.
Kazık.Kök:.Ana.kök.iyi.gelişmiş,.kalınlaşmış.ve.toprağın.içine.doğru.
uzanmıştır..Periskldan.oluşan.yan.kökler.ise.ana.köke.bağlı.ve.fazla.ge-
Nodyum lişmemiştir..Ebegümeci,.fasulye,.havuç,.lahana,.bakla,.bamya.ve.gelin-
cik.gibi.çift.çenekli.bitkiler.ve.açık.tohumlu.bitkilerin.kökleri.kazık.köktür.
İnternodyum
Gövde

Bitkinin.toprak.üstünde.bulunan.kısmıdır..Bitkinin.yaprak,.çiçek,.meyve.
ve.tomurcuk.gibi.yapılarını.taşır..Gövde.içinde.kökler.tarafından.top-
raktan.alınan.su.ve.mineraller,.ksilemle.yapraklara.taşınır..Yapraklarda.
fotosentezle.üretilen.organik.maddeler.de.yine.gövde.içindeki.floemle.
köklere.taşınır.Tepe.tomurcuğu.sayesinde.gövde.boyuna.uzar..

Gövde.ekseni.üzerinde.yan.dalların.oluşumunu.sağlayan.yanal.tomur-
cuk.bulunur..Gövde.üzerinde.yaprakların.bağlandığı.veya.dalların.çık-
tığı.yere.nodyum.ve.iki.nodyum.arasına.internodyum.denir.(Görsel.
Görsel 4.22: Gövde.yapısı 4.22).

118