Page 141 - Coğrafya

18. yüzyılda buharlı makine teknolojisi zamanla üretimin artmasını sağlayarak dünyadaki ticari ve eko-
nomik dengeleri önemli ölçüde değiştirmiştir. Teknolojiyi üretimin her aşamasına entegre edebilen ülke-
ler sanayileşerek küresel ölçekte söz sahibi olmuş; teknolojiye uyum sağlayamayan ülkeler ise ekonomik
anlamda geri kalarak sanayi üreten ülkelerin ham madde kaynağı olmuş, aynı zamanda bu kaynakların
işlenip satıldığı pazarı hâline gelmiştir. Yüzyıllardır var olan enerji ve ham madde kaynaklarının ekonomik
değere sahip olabilmesi için bu kaynakların tespit edilmesi, çıkarılması ve işlenmesi için teknoloji gerekir.
Bu teknolojiye sahip ülkeler ekonomilerine değer katar. Afrika’da bulunan Botswana (Bastvana), zengin
elmas madenlerine sahip bir ülke iken elması çıkarıp işleyecek teknolojik yeterliliği olmadığından doğal
kaynaklarının ekonomik karşılığını yeterince alamamaktadır.

2 2 Gelişmişlik Seviyesinin Belirlenmesinde Etkili Olan Faktörler

Ülkelerin gelişmişlik seviyelerinin belirlenmesinde pek çok dinamik rol oynar. Sermaye, ham madde, tek-
noloji, pazar ve nitelikli iş gücüne sahip ülkeler dünya çapında önde gelen gelişmiş ülkelerdir. Bu nitelikle-
rin tamamını veya bir kısmını karşılayamayan ülkeler ise gelişmekte olan ülkelerdir.

Gelişmişlik seviyelerinin belirlenmesinde etkili olan faktörler:

• Ülkelerde üretilen mal ve hizmetlerin değeri • Okuryazarlık oranı
• İhracata konu olan ürünlerin ekonomik değeri • Yeterli beslenme
• Enerji kullanım oranı • Bebek ölüm oranı

• Teknoloji kullanımı • Ortalama yaşam süresi
• Şehirleşme oranı • Sağlık hizmetlerinin yeterliliği
• Eğitim seviyesi • Temel hak ve özgürlüklere sahip olmak.

Gelişmiş ülkeler, ellerindeki potansiyel varlıkları büyük ölçüde kullanarak yüksek gelir elde edip zenginle-
şir. Hatta Dünya’daki kaynakların dışına çıkarak uzay araştırmalarına önemli yatırımlar yapar (Grafik 2.2).
Bu tür gelişmeler gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki ekonomik uçurumu her geçen gün daha
da artırır.

Grafik 2.2: Gelişmiş ülkeler, teknoloji ve uzay araştırmalarına büyük miktarda yatırım yapar. (Spacefoundation.org, 2016)

Mevlana Celalettin Rumi’nin “ Ne kadar söz varsa düne ait, şimdi yeni şeyler söylemek lazım” sözü asırlar önce
söylenmiş olsa da günümüzde inovasyon girişimcilik ve dijitalleşme kavramlarına ışık tutmaktadır.İnovasyon;
üretimden pazarlamaya, yönetim ve organizasyondan dış ilişkilere kadar her alanda mevcut olan işleyişin üzerine
yeni yaklaşımlar kazandırmaktır. İnovasyonun olması için temel şart, değişim ve yeniliğin belirgin olmasıdır.

140