Page 23 - Coğrafya

9 Coğrafya

Çiy: Sıcaklık 0°C’nin üzerinde iken hava kütlesindeki nemin yerdeki soğuk cisimler üzerinde su damlacıkları
şeklinde yoğuşması ile oluşur
Kırağı: Sıcaklık 0°C’nin altında iken hava kütlesindeki nemin yerde çok soğumuş otlar, ağaç dalları, teller vb.
cisimler üzerine buz kristali şeklinde yoğuşması ile oluşur
Kırç: Sıcaklığın aşırı derecede düştüğü günlerde rüzgârlı hava içindeki nemin cisimler üzerinde yoğuşması ile
oluşur. İğne taneleri veya cisimleri tamamen kaplayan katmanlar hâlinde görülür

Yağışlar
Hava kütlesinin bağıl nem oranının %100’e ulaşması ile birlikte hava kütlesi içerisindeki nem yoğuşur. Yoğuşma
anındaki sıcaklık 0°C’nin üzerinde ise sıvı, altında ise katı şekilde yağışlar meydana gelir.

Yağmur: Sıcaklık 0°C’nin üzerinde iken nemin su damlacıkları şeklinde yoğuşması ve yere düşmesiyle oluşan
yağış türüdür .
Kar: Sıcaklık 0°C’nin altında iken nemin bulutlarda buz kristalleri şeklinde yoğuşup yere düşmesiyle oluşan yağış
türüdür
Dolu: Çapı çoğunlukla 5-50 mm arasında değişen ve iç içe buz katmanlarından oluşan katı yağış türüdür. Özellikle
ilkbahar sonu, yaz ve sonbahar başındaki dönemlerde etkisi daha fazladır

Oluşma Biçimlerine Göre Yağışlar

Yükselim (Konveksiyonel) Yağışları: Isınan
hava kütlesi, gün içinde yukarıya doğru yükselir.
Yükselen bu hava kütlesinin sıcaklığı azaldığı için
belirli bir yükseltiden itibaren yoğuşma başlar.
Hava kütlesi içerisindeki nem, genellikle öğleden
sonra kısa süreli sağanak yağışlar şeklinde yeryü-
züne geri döner (Görsel 1.13).
Yükselim yağışları Ekvator çevresinde yıl bo-
yunca oluşur. Ayrıca orta kuşak karaların iç ke-
simlerinde ilkbahar ve yaz mevsiminde görülür.
Sıcak Yeryüzü

Görsel 1.13: Yükselim yağışları

Yamaç (Orografik) Yağışları: Nemli bir hava
kütlesi, bir dağın yamacı boyunca yükselmek zo-
runda kalır. Yamaç boyunca yükselen hava kütle-
sinin sıcaklığı azalır. Belirli bir yükseltiden itibaren
yoğuşma başlar. Hava kütlesi içerisindeki nem,
yamaç boyunca yağış şeklinde yeryüzüne geri dö-
ner (Görsel 1.14). Bu tür yağışlar, denizden kara-
ya doğru rüzgârların estiği kıyılarda, kıyı boyunca
uzanan sıra dağların denize bakan yamaçlarında
fazlaca görülür.
Yamaç yağışları daha çok Güneydoğu Asya’da
Himalaya Dağları’nın Hint Okyanusu’na bakan
Deniz güney yamaçlarında, Kuzey Amerika’da Kayalık
Dağları’nın Büyük Okyanus’a bakan batı yamaç-
larında görülür.
Görsel 1.14: Yamaç yağışları

22