Page 22 - Coğrafya

Coğrafya 9

Maksimum Nem: Bir metreküp hava kütlesinin içi-
ne alabileceği toplam nemdir. Maksimum nem gr/m 3 Tablo 1.1: Sıcaklığa göre maksimum nem mikta-
rının değişimi
olarak ifade edilir. Bu miktara, hava kütlesinin o sıcak-
lıktaki neme doyma sınırı da denir. Sıcaklık Maksimum Nem
Maksimum nem sıcaklık ile doğru orantılıdır. Sıcak- (°C ) (gr/m³)
lık arttığında hava genleşip gaz molekülleri arasındaki 30 30,04
boşluk artar. Böylece havanın içine alabileceği en fazla 20 17,32
nemin miktarı yani maksimum nem miktarı artar (Tab-
lo 1.1) 10 9,42
0 4,85
Bağıl (Nispi) Nem: Su buharı moleküllerinin birim
alana uyguladığı kısmi basınca su buharı basıncı denir. -10 2,35
Su buharı basıncı kPa ya da hPa şeklinde ifade edilir. -20 1,06
Doymuş bir hava kütlesindeki su buharının uyguladığı
basınca doymuş su buharı basıncı denir. Doymuş su buharı basıncı sıcaklığa göre değişir
Hava kütlesinin sahip olduğu su buharı basıncının aynı sıcaklıktaki doymuş su buharı basıncına oranına
bağıl (nispi) nem adı verilir.

Bağıl nem (%) = Su buharı basıncı x 100 şeklinde ifade edilir.
Doymuş su buharı basıncı
Yeryüzündeki su yüzeyinde sıcaklığın etkisiyle meydana gelen buharlaşma hava kütlesine karışan su bu-
harı miktarını artırır. Bu durum hava kütlesinin su buharı basıncını da arttırır. Artan su buharı basıncı, doy-
muş su buharı basıncına ulaştığında hava kütlesinde bulunan su molekülleri suya dönüşmeye başlar. Suya
dönüşen su moleküllerinin yeryüzündeki su yüzeyine dönenlerinin sayısı ile su yüzeyinden buharlaşma ile
hava kütlesine karışan moleküllerin sayısının dengelenmesiyle hava kütlesi doygun hale gelir.
Bir hava kütlesinin bağıl nem oranı %100 ise o hava kütlesi doygun hâle gelir. Eğer hava kütlesinin bağıl
nem oranı %100’den eksik ise o hava kütlesinde nem açığı vardır. Örneğin bağıl nem %75 olan
bir hava kütlesinin nem açığı %25’tir.

Yoğuşma
Doymuş hava kütlesi, sıcaklığının düşmesi
Kara sisleri Yamaç sisleri ile neme doygun hâle gelir. Bunun sonucunda
içerisindeki nemin sıvı ya da katı hâle dönüş-
mesiyle gözle görülebilir hâle gelmesi durumu-
dur.
Nemli hava Yoğuşma türleri, gerçekleştiği yere ve su bu-
harının katı ya da sıvı hâle dönüşmesi durumu-
Soğuk yeryüzü Deniz na göre çeşitli isimler alır:

Cephe sisleri Kıyı sisleri Sis: Hava kütlesi kendisinden daha soğuk
bir yüzeye temas ettiğinde sıcaklığı düşer. Sı-
Cephe caklığın azalmasına bağlı olarak hava kütlesinin
maksimum nem miktarı azalır. Böylece hava
Sıcak hava Soğuk hava kütlesi yoğuşarak gözle görülür hâle gelir. Ha-
Sıcak Soğuk Soğuk Sıcak vada asılı kalabilen su damlacıklarından oluşan
deniz kara deniz kara bu yoğuşma ürününe sis denir. Sisler oluştur-
dukları alanlara göre farklı isimler alır (

Görsel 1.12: Oluştukları alanlara göre sis türleri

21