Page 18 - Coğrafya

Coğrafya 9

Yer Şekilleri: Yer şekillerinin düz ya da engebeli olması; dağların, vadi ve boğazların uzanış yönü rüzgârın esiş
yönünü belirleyen önemli faktörlerdendir.
• Yer şekillerinin düz olduğu yerler rüzgâra açık alan olduğu için bu yerlerde belirgin bir rüzgâr yönü yoktur.
• Bir merkezde dağlar ile çevrili olan yönlerden rüzgârın yıl içinde esme sayısı çevreye açık olan taraflara
göre daha az olur.
• Rüzgârların esme sayısı vadilerin ve boğazların uzanış doğrultusunda artar.

Rüzgârın Hızını Etkileyen Faktörler

Basınç Farkı: Rüzgârın hızını etkileyen en öncelikli faktördür. Basınç merkezleri arasındaki basınç farkı ne kadar
fazla ise rüzgârın hızı da o kadar fazla olur.
Dünya’nın Eksen Hareketi: Rüzgârın yönü, Dünya’nın eksen hareketine bağlı olarak sapar. Bu durum, rüzgârın
hızını azaltır(Görsel 1.1O).

Görsel 1.10:Rüzgarın eksenhareketine bağlı olarak sapma

Basınç Merkezleri Arası Mesafe: Basınç merkezleri arasındaki mesafenin kısa olduğu yerde, sürtünme etkisinin
azalmasına bağlı olarak, rüzgârın hızı daha fazladır.

Sürtünme Etkisi: Yer şekillerinin engebeli, bitki örtüsünün yoğun olduğu alanlarda sürtünme etkisi fazla ol-
duğundan rüzgârın hızı azalır. Engebenin az, bitki örtüsünün zayıf olduğu alanlarda sürtünme etkisi azaldığı için
rüzgârın hızı artar.
Rüzgâr Çeşitleri
Rüzgârlar, esme yönü ve süresine göre dört gruba ayrılır. Bunlar sürekli rüzgârlar, mevsimlik rüzgârlar, yerel
rüzgârlar ve tropikal siklonlardır (Şema 1.2).

RÜZGÂR ÇEŞİTLERİ

Sürekli Mevsimlik Yerel Tropikal
Rüzgârlar Rüzgârlar Rüzgârlar Rüzgârlar

Alize rüzgârı Muson Meltem
rüzgârları rüzgârları

Batı rüzgârı
Föhn rüzgârları
Kutup rüzgârı
Akdeniz
Havzası’nda etkili
olan yerel rüzgârlar
Şema 1.2: Rüzgâr çeşitleri

17