Page 74 - Kimya

11. Sınıf Kimya

4. ÜNİTE KİMYASAL TEPKİMELERDE ENERJİ

TEPKİMELERDE ISI DEĞİŞİMİ

4.1.1. TEPKİMELERDE MEYDANA GELEN ENERJİ DEĞİŞİMLERİ

Sakurajima (Sakuracima) Yanardağı son 45 yılda patlama sayısı en fazla olan yanardağdır. Yanardağlar
Dünyaʼnın iç tabakalarında bulunan yüksek basınç ve yüksek sıcaklıkta erimiş kayaları dışarı püskürtür.
Yanardağ patlamaları enerji veren kimyasal olaylardan biridir. Enerji veren olaylar olduğu gibi ener-
ji alan olaylar da vardır. Multnomah (Mulnomah) Şelalesi 3 m’lik genişliğe ve 189 m yüksekliğe sahiptir.
Kış aylarında donan ender şelalelerden biridir. Multnomah Şelalesi donarken verdiği kadar ısıyı erirken
tekrar alır. Suyun donması ısı veren, buzun erimesi ise ısı alan bir olaydır.
Sistemin enerji alışverişine göre tepkimeler endotermik ve ekzotermik olarak sınıflandırılır.

ENDOTERMİK TEPKİME
Dışarıdan ısı (enerji) alarak gerçekleşen tepkimelere endoter-
mik tepkime adı verilir. Isı, girenler bölümüne yazılır. İstenirse tep-
kimenin gerçekleştiği sıcaklık değeri okun üzerine yazılır.
X + Y + ısı Z + T
-
+
NaI(k) + 700 kj/mol Na (g) + I (g)

Isı alarak gerçekleşen bazı fiziksel ve kimyasal olaylar aşağıda
Görsel 4.1.3: Buzulların erimesi verilmiştir.
• Düzenli tanecik yapılarından düzensiz yapılara geçiş,
H O(k) + Enerji H O(s) (Görsel 4.1.3)
2
2
CH OH(s) + Enerji CH OH(g)
3
3
• Birçok katının suda çözünmesi,
H O(s)
2
O (k) +Enerji
O (suda)
C H 12 6 C H 12 6
6
6
• Bir atomdan elektron koparılması yani katyon oluşumu,
Ca(g) + Enerji Ca 2+ (g) + 2e -
• Birçok analiz (ayrışma) tepkimeleri,
ısı 3
KClO (k) KCl(k) + 2 O (g)
2
3
• Kimyasal türleri birbirinden ayırmak (bağ kırılması) endoter-
miktir.
H (g) + Enerji 2H•(g)
2
• Ayrıca yanma olaylarından yalnızca azotun (N ) yanması en-
2
dotermik olarak gerçekleşir (Görsel 4.1.5).
Görsel 4.1.5: Şimşek çakarken ha-
vadaki azot gazı yanar. 1 N (g) + O (g) + 33,09 kj NO (g)
2 2 2 2

74