Page 75 - Kimya

Kimya 11. Sınıf

KİMYASAL TEPKİMELERDE ENERJİ EKZOTERMİK TEPKİME
Gerçekleşirken dışarı ısı (enerji) veren tepkimelere ekzotermik tepkime adı verilir. Çıkan ısı ürünler
bölümüne yazılır.
Z + T X + Y + Enerji
Dışarı ısı vererek gerçekleşen fiziksel ve kimyasal olaylardan bazıları aşağıda verilmiştir.
• Düzensiz yapıdan düzenli hâle geçişler,
X(s) X(k) + Enerji donma

X(g) X(s) + Enerji yoğuşma
X(g) X(k) + Enerji kırağılaşma (Görsel 4.1.6)
CO (g) CO (k) + Enerji
2
2
• Gazların ve bazı katıların suda çözünmesi,
H O(s)
2
O (g) O (suda) + Enerji
2
2
H O(s) + -
NaOH(k) 2 Na (suda) + OH (suda) + ısı
• Bazı atomların elektron alarak anyon oluşturması,
-
-
F(g) + e F (g) + Enerji
• Bazı sentez (birleşme) tepkimeleri,
N (g) + 3H (g) 2NH (s) + Enerji
3
2
2
• Kimyasal türler arasında bağ oluşumu,
•O(g) +•O(g) O (g) + Enerji Görsel 4.1.7: Kâğıdın yanması
2
• Azotun (N ) yanması hariç tüm yanma olayları (Görsel 4.1.7),
2
CH (g) + 2O (g) CO (g) + 2H O(g) + Enerji
4
2
2
2
• Nötralleşme (asit-baz) ile metal-asit tepkimeleri (Görsel 4.1.8)genellikle ekzotermiktir.
HCl(suda) + NaOH(suda) NaCl(suda) + H O(s) + Enerji
2
3Cu(k) + 8HNO (suda) 3Cu(NO ) (suda)+2NO(g) 4H O(s) + Enerji
2
3 2
3
Her maddenin yapısında depoladığı bir enerjisi vardır. Sistemin sahip olduğu bu toplam enerji ısı kapsamı,
potansiyel enerji, tepkime ısısı veya entalpi olarak tanımlanır, H harfi ile gösterilir.
Sabit basınç altında gerçekleşen bir tepkimede alınan ya da verilen ısı miktarına entalpi adı verilir.
Uluslararası birim sisteminde (SI) entalpi, kj (kilojoule) veya kj/mol (kilojoule/mol) cinsinden hesaplanır.
Bir tepkimenin entalpi değişimi
• Tepkimedeki maddelerin fiziksel hâline,
• Tepkime ortamının sıcaklık ve basıncına,
• Tepkimedeki madde miktarına bağlıdır. Tepkimenin entalpi değişimi izlenen yola ve katalizöre bağlı
değildir.
• Tepkimede izlenen yol ∆H değerini değiştirmez. Bir tepkimenin entalpi farkı tepkimenin yalnızca ilk ve
son hâline bağlıdır.

• Tepkimede katalizör (tepkimeyi hızlandıran madde) kullanılması ∆H değerini değiştirmez, sadece tepki-
menin süresini değiştirir.
Entalpi bir hâl fonksiyonu olduğu için miktarı doğrudan ölçülemez. Ancak sistemin ilk ve son hâlleri
arasındaki entalpi farkı ölçülebilir. Bu nedenle entalpi değişiminden (∆H) söz edilir. Bir tepkimenin entalpi
değişimi
75