Page 36 - Türk Dili ve Edebiyatı

9 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

Kişiler: Tiyatro eserinde aralarında çatışma bulunan ve böylelikle olayları var eden insanlardır.
Kişiler, iletinin okura / izleyiciye ulaşmasını sağlayan temel unsurdur. Kişiler, olaylardaki ağırlıklarına
göre birinci veya ikinci derecede önemli kişiler diye ayrılır. Tip ve karakterler çevrelerinden soyutlan-
madan toplumsal, fiziksel ve psikolojik özellikleriyle verilir.

Temel Tiyatro Terimleri

adaptasyon: 1. Yabancı dille yazılmış bir oyunu, yerel koşullara uygun biçimde kendi diline çe-
virme, uyarlama. 2. Bir romanı ya da öyküyü sahne için yeniden düzenleme, uyarlama.
aksesuar: Oyuncunun dekor gereği kullandığı eşyalar, dekora yardımcı sahne eşyaları.

dekor: Oyunun geçtiği yeri canlandırmak için kullanılan ışık, eşya gibi araçların tümü.
diyalog: Oyundaki iki ya da daha çok kişinin konuşması.
figüran: Genellikle tiyatro ve sinemada, konuşması olmayan veya konuşması çok az olan rollere
çıkan kimse.

jest: Rol gereği yapılan el, kol ve beden hareketleri.
kostüm: Oyunda rol gereği giyilen kıyafetlerin genel adı.

kulis: Sahne gerisinde oyuncuların oyuna hazırlandıkları ve sahneye çıkış sırasını bekledikleri yer.
makyaj: Oyuncunun rolüne uygun olarak yüze şekil verme, yüzü boyama işlemi.
mimik: Duygu ve düşünceleri yüz ifadeleri ile yansıtma işi.

monolog: Oyunda tek kişinin kendi kendine konuşması, dışa verilen iç ses.
pandomim: Düşünceleri ve duyguları kimi kez müzik, kimi kez çeşitli eşyalar eşliğinde, kimi kez
dansla ya da gövde ve yüz hareketleriyle yansıtmayı amaçlayan sözsüz oyun.

perde: 1. Bir tiyatro eserinin büyük bölümlerinden her biri. 2. Sahneyi seyirciye açan ve kapatan
kumaş parçası.

piyes: Oyun.
prömiyer: İlk gösteri.

replik: 1. Oyuncunun, sözü karşısındakine bırakırken söyleyeceği son söz. 2. Oyunda karşıdaki-
nin sözüne verilen karşılık, karşılama sözü.

rol: Canlandırılan kişiliği ortaya çıkaran söz ve davranışlar.
sahne: 1. Bir tiyatro metninde baş oyun kişisinin ya da önemli kişilerin yönelişlerini başlatıp biti-
ren kesim. 2. Bir tiyatro yapısında oyuncuların oynamaları için özel olarak yapılmış ve genellikle
yükseltilmiş oylum ya da alan.
suflör: Perde gerisinde oyunu metinden takip eden ve unutulan sözleri fısıldayarak oyunculara
hatırlatan görevli.

tirat: Oyunda kişilerin birbirlerine karşı söylediği uzun soluklu, coşkulu sözler.
tuluat: Metin dışı, o an akla geldiği gibi hareket etme, söz söyleme, doğaçlama.

34