Page 6 - Fen Lisesi Biyoloji 10 | 1.Ünite

Kromozomlar, çoğu hücrede çiftler hâlinde bulunur. Bu kromozomların büyüklükleri ve sentromer ko-
numları aynıdır. Aynı karekterleri kontrol eden genlere sahiptir. Bu kromozomlara homolog kromozomlar
denir. İnsan vücut hücrelerinde 46 kromozom bulunur. Bu kromozomların 23’ü anneden, 23’ü babadan gelir
(Görsel 1.4).

1 2 3 4 5

Eşlenme
Sentromer

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18

Homolog Kardeş Kardeş
ya da kromozomlar kromatitler kromatitler

19 20 21 22 23 23
(XX) (XY)
Görsel 1.4: Homolog kromozomlar ve kardeş kromatitler

Kromozomları çiftler hâlinde (iki takım) bulunduran hücrelere diploit hücre denir ve 2n ile gösterilir.
Kromozomları çiftler hâlinde bulundurmayan (tek takım) hücrelere ise haploit hücre denir ve n ile gösterilir.
İnsanın üreme hücreleri haploitken vücut hücreleri diploittir. Örneğin diploit kromozom sayısı insanın vücut
hücrelerinde 2n = 46, sirke sineğinde 2n = 8, ayçiçeğinde 2n = 34; haploit kromozom sayısı insan üreme hüc-
relerinde n = 23, sirke sineğinde n = 4, ayçiçeğinde n = 17’dir. Kromozom sayısı canlının türüne göre değişir.
Aynı türdeki sağlıklı bireylerin kromozom sayısı aynıdır. Ancak aynı sayıda kromozom taşıyan tüm canlılar
aynı türden olmayabilir. Örneğin insanlar gibi kurtbağrı bitkisi ve siyah moli balığı da 46 kromozom taşır.
Bu üç canlı farklı türdendir. Kromozom sayısının çok ya da az olması canlının gelişmişliği ile ilişkilendirilmez
(Görsel 1.5). Gelişmişliği kromozomlar üzerindeki genler belirler.

Siyah moli balığı

500 70 48 46 20 8 4

Sirke sineği
Mısır Kirpi
Eğrelti otu
Patates

Kurtbağrı
bitkisi
Deve Insan

Görsel 1.5: Canlı türleri ve kromozom sayıları

18