Page 19 - Fen Lisesi Biyoloji 10 | 3.Ünite

Bunları Biliyor musunuz?
Bir beslenme düzeyindeki ortalama enerjinin ancak %10’luk kısmı bir sonraki beslenme düzeyine
aktarılır. Bunun nedenlerinden biri, tüketici canlıların beslendiği diğer canlıların tüm kısımlarını besin
maddesi olarak kullanamamasıdır. Örneğin otçul beslenen bir hayvan, çimlerin yapraklarını yerken kök
gibi bazı kısımlarını yiyemez. Başka bir canlı da bitkinin sadece köküyle beslenirken yapraklarını ve diğer
kısımlarını gıda olarak kullanamaz.
Ayrıca canlılar almış oldukları besinlerin bazı kısımlarını sindiremez. Örneğin herbivorlar, lignin ve
süberin içeren ağaç kabuklarını sindiremez.

SUNUM
Sunumun adı: Su Ekosisteminde Besin Ağı
Amaç: Su ekosisteminde örnek bir besin ağı oluşturmak
Araç Gereç: Beyaz karton, renkli kalemler
Uygulama
• Su ekosistemlerinden olan deniz, göl, akarsu vb. bir alan seçerek oluşturacağınız besin ağını belir-
leyiniz.
• Belirlediğiniz ekosistem çeşidinde yaşayan canlıları; üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılar olarak
gruplara ayırınız.
• Bu canlılar arasından beslenme ilişkilerini göstermek istediklerinizi seçiniz.
• Seçtiğiniz canlıların isimlerini ve aralarındaki beslenme ilişkilerini de göz önünde bulundurarak be-
yaz karton üzerine yazınız.
• Bu canlılar arasındaki beslenme ilişkisini oklarla göstererek su ekosistemindeki besin ağını oluştu-
runuz.
Sonuçlandırma
Oluşturduğunuz besin ağını sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.

Biyolojik Birikim
Besinler, besin zinciri yoluyla alt trofik düzeydeki canlılardan üst trofik düzeydeki canlılara aktarılır. Bu
aktarım sırasında canlıların vücutlarında birikim göstermiş olan bazı kirletici ve zehirli maddelerin de akta-
rımı söz konusudur. Bu duruma biyolojik birikim denir (Görsel 3.38). Bazı radyoaktif maddeler, cıva, kurşun
gibi ağır metaller, siyanür, DDT (dikloro difenil trikloroetan) biyolojik birikim yoluyla aktarılan maddelere
örnek olarak verilebilir.

Balıkla beslenen kuş-
lardaki DDT 25 ppm

Büyük balıklardaki
DDT 2 ppm
Küçük balıklardaki
DDT 0,05 ppm

Planktonlardaki
DDT 0,04 ppm
. . . .
Sudaki . . . . .
DDT 0,000003 ppm . . . .
. . . .

Görsel 3.38: Su ekosisteminde DDT’nin biyolojik birikimi

111