Page 28 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Fen Lisesi Biyoloji 11. Sınıf

Tiroit uyarıcı hormon (TSH), tiroit bezinin tiroksin hormonunu üretme-
si için uyararak bu bezin çalışmasını düzenler. TSH hormonunun fazla
salgılanması tiroit bezinden fazla tiroksin salgılanmasına ve tiroit bezi
hücrelerinin sayısının artmasına sebep olur. Böylece tiroit bezi büyür.
Adrenokortikotropik hormon (ACTH), böbrek üstü bezinin kabuk
bölgesinin (adrenal korteks) çalışmasını düzenler.

Folikül uyarıcı hormon (FSH), kadında yumurtalıkları (ovaryumu) et-
kileyerek yumurta üretimini (oogenez) sağlar. Erkekte testisleri (er bez-
lerini) etkileyerek sperm üretimini (spermatogenez) sağlar. Lüteinleş-
tirici hormon (LH), yumurtalık (ovaryum) ve testisleri (er bezleri) uyarır.
Yumurtalıkta ovulasyonu (yumurtlama) ve korpus luteum oluşumunu
Bilgi Notu sağlar. Yumurtalıktan östrojen ve progesteron, testislerden ise tes-
Korpus luteum: Ovulasyonda (yu- tosteron hormonlarının üretimini başlatır. Prolaktin (LTH), meme bez-
murta atımı) yumurtanın içinde bulun- lerinin gelişimini, süt yapımını ve salgılanmasını sağlar.
duğu folikül yırtılır ve folikülün ortası
çöker. LH hormonunun etkisiyle hızla Melanosit uyarıcı hormon (MSH), deride bulunan melanin pigmen-
değişip sarı renkli bir yapıya dönüşür.
Bu sarı cisme korpus luteum denir. Bu- tinin dağılımını kontrol eder. Memelilerde yağ metabolizmasını etkiler.
radan östrojen ve progesteron horman-
ları salgılanır.

Ovaryumlar Böbrek

FSH, LH
ön arka ADH
Testisler Rahim içi
FSH, LH
Oksitosin

GH Oksitosin düz kaslar
Kemik doku Prolaktin (PRL) Meme bezleri

MSH ACTH TSH

Deri Meme bezleri Böbrek üstü bezi Tiroit bezi

Görsel 1.21: Ön ve arka hipofiz lobu hormonları
UYARI ! Emzirmenin ilk dönemlerinde, prolaktin salgısının artmasının yanı

sıra hipotalamustan salgılatıcı hormon (gonadotropin salgılatıcı
hormon) salgılanması baskılandığı için FSH ve LH salgısı azalır.

Arka hipofiz lobu, hipotalamusla bağlantılıdır. Hipotalamusta üretilen
antidiüretik hormon (ADH) ve oksitosin hormonu arka hipofiz lobun-
dan depolanır ve gerektiğinde buradan salınır. ADH (Vazopressin),
böbreklerden suyun geri emilimini sağlayarak kandaki su miktarını
dengede tutar. Kanın madde yoğunluğu (ozmolarite) hipotalamus ta-
rafından izlenir. Bu yoğunluk arttığında hipotalamus uyarılır ve arka

42