Page 36 - Fen Lisesi Biyoloji 12 | 1. Ünite

1. Genden Proteine Genden Proteine 1.
Ünite Ünite

3. ETKİNLİK

ETKİNLİĞİN ADI : Biyoplastik üretilmesi
ETKİNLİĞİN AMACI : Atık durumdaki biyolojik materyallerden biyoürün elde etmek
ETKİNLİĞİN SÜRESİ : 1 hafta
ARAÇ GEREÇ : Filizlenmiş patates, çeşme suyu, beherglas, havan, bıçak, dereceli silindir, süzgeç, kaşık,
sacayağı, ispirto ocağı, cam çubuk, petri kabı, gliserin, sirke, rende, kurutma kâğıdı

ETKİNLİĞİN YAPILIŞI
1. Evinizde kullanılmayan filizlenmiş patatesin kabuklarını soyup rendeleyiniz.
2. Rendelediğiniz patatesi havana koyunuz. Üzerine 100 mL su ekleyiniz ve eziniz.
3. Elde ettiğiniz karışımın suyunu iyice süzünüz ve karışımı 5 dakika bekletiniz. Dibe biriken tortunun üstünde
kalan suyu başka bir kaba alınız.
4. Tortunun üstüne 100 mL su ekleyerek karıştırınız. Biraz beklettikten sonra üstte kalan suyu, başka kaba
alınız.
5. Kalan tortuyu kurutma kâğıdına ince bir tabaka oluşturacak şekilde dökerek kurumasını bekleyiniz ve
nişasta elde ediniz.
6. 1 yemek kaşığı nişastayı ve 4 yemek kaşığı suyu, beherglasa ekleyiniz.
7. 1 çay kaşığı gliserin ile 1 çay kaşığı sirkeyi, beherglasa ekleyiniz.
8. Homojen hâle gelene kadar karıştırınız. Daha sonra beherglası sacayağına yerleştirerek karışımı ısıtınız.
9. İlk başta süt beyazı rengindeki karışım zamanla kalınlaşacak ve diş macunu kıvamına gelecektir. Bir süre
daha karıştırdıktan sonra jel kıvamını alacaktır.
10. Kaynamaya başladıktan sonra birkaç saniye daha karıştırıp ısıtıcıyı kapatınız.
11. Pişen karışımı, istenilen kalınlıkta petri kabına yayınız ve soğumaya bırakınız. Böylece nişasta bazlı biyo-
plastik elde etmiş olursunuz.

DEĞERLENDİRME
1. Biyoplastik üretiminde kullanılan temel organik madde nedir?
2. Biyoplastik için filizlenmiş patatesten başka hangi biyolojik atıklar kullanılabilir?
3. Biyoplastiklerin canlılar ve çevre için olumsuz etkilerini tartışınız.
4. Biyoürün üretimine biyoplastik dışında örnekler veriniz.

2.7. Klonlama Çalışmaları ve Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar

2.7.1. Klonlama
Genetik bilginin tamamının kopyalanması ile aynı genetik bilgiye sahip kopya canlılar elde edilebilmektedir. İlk
klonlama denemeleri 1952’de kurbağalarda, 1979’da farelerde, 1984’te koyunlarda ve 1986’da sığır embriyolarında
yapılmıştır. Klonlama kavramı; 1997 yılında İskoç bilim insanı Dr. Ian Wilmut (İyan Vilmut) ve ekibinin koyun “Dolly”
yi (Doli) üretmeleri ile geniş kitlelerce duyulmaya başlamıştır. Yetişkin bir dişi koyunun bedeninden aldıkları bir
hücrenin (meme hücresi) çekirdeğini, başka bir koyuna ait çekirdeği çıkarılmış yumurta hücresine enjekte etmişlerdir.
Bu yumurtayı da pek çok kez bölünerek, embriyo hâline gelince üçüncü bir koyunun rahmine (taşıyıcı dişi koyun)
yerleştirmişlerdir. Beş ay sonra genetik annesinin ikizi olarak Dolly’nin doğduğu görülmüştür (Görsel 1.68).
Wilmut ve ekibi, Dolly’yi elde edinceye kadar aynı işlemi 277 kere tekrarlamışlardır. 5 Temmuz 1996 tarihinde ilk
klon kuzu dünyaya gelmiş olmasına rağmen doğumu, uzun süre medyadan gizlenmiştir. Haberin Şubat 1997 tarihinde
basına sızmasıyla haber, dünyada en çok ilgi gören olayların başında yer almıştır. Dolly’ye özel diyetler uygulanmış
ve özenle bakılmıştır. Dolly’nin kısır olduğu düşünülmüş fakat 1998 yılında doğal yollarla bir kuzusu olduğunda
bütün bu düşüncelerin aksi kanıtlanmıştır. Dolly daha sonraki zamanlarda yeniden hamile kalmış ve hayatının
sonuna kadar 6 tane kuzusu olmuştur. 14 Şubat 2003 tarihinde Dolly’nin hastalanarak öldüğü basına duyurulmuştur.

48