Page 35 - Fen Lisesi Biyoloji 12 | 1. Ünite

1. Genden Proteine Genden Proteine 1.
Ünite Ünite

2.6.2. Tarım ve Hayvancılık Alanındaki Uygulamalar
Tarımda, zararlı böceklerle mücadelede kimyasal maddeler kullanılmaktadır. Bu mad-
delerin kullanılması ekolojik kirlenmeye neden olduğundan hayatın sürdürülebilirliği
için biyolojik mücadele yöntemine geçilmesini zorunlu kılmaktadır. Genetik mühen-
disliği ve biyoteknolojinin tarım alanındaki uygula malarının amacı; bitkileri zararlılara
karşı dirençli hâle getirmek, ürünlerin besin değerlerini artırmak, üretim maliyetlerini
azaltmak ve dayanıklı lığın artırılması ile ürün
kalitesini yük seltmektir. Örneğin pirinç bit-
kisine A vitamini sentezlemesini sağlayacak Görsel 1.63: Altın pirinç
genin aktarılması ile bitkinin vitamin değeri
yükseltilmiştir. Bu pirince altın pirinç denir (Görsel 1.63). Ateş böceklerinin
ışık saçmasını sağlayan genin izole edilmesi ve tütün bitkisine aktarılması ile
genetiği değiştirilmiş olan tütün bitkisinin ışık saçtığı gözlemlenmiştir (Görsel
1.64). Bu çalışma diğer tarım ürünlerindeki biyoteknolojik uygulamalara öncü
olmuştur.
Görsel 1.64: Işık saçan tütün bitkisi Alabalıktan alınan büyüme hormonu geninin sazan balığına aktarılması ile sa-
zan balığının çok hızlı büyümesi ve normalden daha iri olması sağlanmıştır. Gene-
tiği değiştirilmiş organizmaların canlı yaşamı üzerine olumsuz etkileri de olabilir.

2.6.3. Endüstri Alanındaki Uygulamalar
Rekombinant DNA teknolojisiyle endüstriyel enzimler üretilir. Bu
enzimlerin bazıları, sentetik olarak da üretilebilmektedir ancak biyotek-
nolojik yöntemlerle daha hızlı ve ekonomik üretim yapılmaktadır. Bu
yöntemlerle üretilen enzimler; tıp, tekstil, dericilik, gıda endüstrisi, kâğıt
endüstrisi ve temizlik sanayisinde (Görsel 1.65) kullanılmaktadır. Ayrıca
B2 vitamini, antibiyotikler, kontakt lens solüsyonları, polyester ve bazı
kumaşların elde edilmesi biyoteknolojinin endüstri alanındaki uygula-
malarına örnek verilebilir.
Görsel 1.65: Enzim içeren temizlik ürünleri

2.6.4. Çevre Alanındaki Uygulamalar
Transgenik mikroorganizmalar, çevreyi kirleten etmenlerin
yok edilmesi veya etkenlerinin azaltılmasında kullanılmaktadır.
Bazı bakteriler nikel, bakır, kurşun gibi ağır metalleri; bakır sül-
fat veya demir sülfat gibi bileşiklere çevirerek ağır metallerin
kirletici özelliğini azaltmaktadır. Atık suların ve kanalizasyon
sularının arıtılmasında, evsel atıkların zararlarının ortadan kal-
dırılıp yeni ürünlerin (gübre, biyogaz, biyodizel vb.) elde edil-
mesinde, petrol ve maden atıklarının zararlarının ortadan kal-
dırılmasında transgenik
mikroorganizmalar kulla-
nılmaktadır (Görsel 1.66). Görsel 1.66: Atık suların biyolojik olarak arıtımının
Biyoürün canlıların yapıldığı tesisler
oluşturduğu maddelerin
işlenmesi ile elde edilen üründür. Biyoürünlerin yarılanma ömrü petrol ürünle-
rine göre oldukça kısa olduğu için doğaya daha az zarar verirler. Organik asitler,
çözücü maddeler, esterler, selüloz ve kitosan gibi polimerler, gübre, biyoplastik
(Görsel 1.67), biyogaz ve biyodizel biyoürünlere örnek gösterilebilir.
Görsel 1.67: Biyoplastik çatallar

47