Page 6 - Fen Lisesi Biyoloji 12 | 1. Ünite

1. Genden Proteine Genden Proteine 1.
Ünite Ünite

DNA’nın kalıtım materyali oluşunun ispatı, yapısının da araştırılması ihtiyacını doğurmuştur. James Watson (Cey-
mis Vatsın), Maurice Wilkins’ı (Moris Vilkins) (Görsel 1.7) ziyaret etmiştir. Bu sırada Wilkins’in çalışma arkadaşı
Rosalind Franklin’in (Rozalin Franklin) (Görsel 1.8) çekmiş olduğu DNA fotoğrafını görmesi, DNA bilmecesinin
çözülmesine katkı sağlamıştır (Görsel 1.9). DNA’ya ait X ışını kırınımını gösteren bu fotoğraf sayesinde Watson,
Francis Crick (Fransis Kırik) ile birlikte yaptığı çalışmalarla DNA’nın yapısı hakkında günümüz de hâlâ geçerliliğini
koruyan Watson-Crick modelini ortaya koymuştur (Görsel 1.10).

Görsel 1.9: DNA’nın X ışını
Görsel 1.7: Maurice Wilkins Görsel 1.8: Rosalind Franklin kırınımı fotoğrafı

Bu modele göre DNA, kendi etrafında dönen çift sarmal bir yapıya sa-
hiptir. DNA’nın kalıtsal bilgiyi nasıl taşıdığı ve kendini nasıl eşlediği yine
bu model ile açıklanabilmiştir. Watson ve Crick, çalışmalarının sonuçlarını
1953 yılında yayımladıkları bir makale ile bilim dünyasına açıklamışlardır.
DNA’nın yapısı ile ilgili bu açıklama hâlâ geçerlidir. Bu çalışmalarından
dolayı Watson ve Crick, Maurice Wilkins ile birlikte 1962 yılında Nobel
Fizyoloji veya Tıp Ödülünü almışlardır. Nükleik asitlerin keşfedilmesi ve
yapısının açıklanması DNA üzerine yapılan çalışmaları daha da hızlan-
dırmıştır. Bu çalışmalar bilim insanlarının yeni ufuklara yelken açmasına
katkı sağlamıştır. DNA’nın anlamlı parçaları olan genlerle yapılan biyo-
teknolojik çalışmalar günümüzde çok ileri düzeylere ulaşmıştır.
Görsel 1.10: Watson ve Crick’in DNA
üzerine çalışmaları

ARAŞTIRINIZ

DNA’nın yapısı ile ilgili çalışma yapan bilim insanlarını ve bu bilim insanlarının çalışmalarını araştırarak bir sunum
hazırlayınız. Hazırladığınız sunumu sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.

1.2. Nükleik Asit Çeşitleri ve Görevleri
Canlılarda metabolik faaliyetleri yöneten asit yapısındaki moleküllere nükleik asit denir. Deoksiribonükleik asit
(DNA) ve ribonükleik asit (RNA) şeklinde iki çeşit nükleik asit vardır. Nükleik asitlerin yapı taşına nükleotit denir.
Nükleotitlerde 3 temel grup bulunur. Bunlar azotlu organik baz, 5 karbonlu şeker ve fosfat grubudur (PO ).
-3
4

18