Page 9 - Fen Lisesi Biyoloji 12 | 1. Ünite

1. Genden Proteine Genden Proteine 1.
Ünite Ünite

1.2.1. DNA (Deoksiribonükleik asit)
DNA’nın yapısının X ışınları ile Rosalind Franklin tarafından fotoğraflanması, Watson ve Crick
tarafından modellenmesi ve bu yapıyla ilgili günümüze kadar yapılan birçok çalışma DNA hakkında
çok geniş bilgiye sahip olunmasını sağlamıştır. DNA ile ilgili yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen
bilgiler, aşağıdaki gibi özetlenmiştir:
• DNA molekülü, kalıtsal bilgiyi taşır ve ana
hücredeki kalıtsal bilginin yavru hücrelere Kromozom
aktarılmasını sağlar. Protein sentezini ve Histon proteinleri
hücredeki diğer metabolik olayları yönetir.
• DNA, birbirini tamamlayan iki nükleotit
zincirinden oluşur. Bu zincirler, karşılıklı
bazlar arasındaki zayıf hidrojen bağlarıyla Kromatin iplik
birbirine bağlıdır. Adenin ve timin bazları
arasında 2 zayıf hidrojen bağı vardır. Gua-
nin ve sitozin arasında ise 3 zayıf hidrojen
bağı vardır. DNA’nın “histon” adı verilen
proteinlerin üzerine sarılmasıyla oluşan ya- DNA’nın heliks yapısı
pıya kromatin iplik, hücre bölünmesi sıra-
T
sında kromatin ipliğin kısalıp kalınlaşarak A TG A G GC AT C AGCC GC AAG GGC AA T TGGC G AC A AA
oluşturduğu yapıya kromozom adı verilir TAC T C CG T AG T CGG CG T TC CCG T TAAC CG C T G T T T
A
(Görsel 1.15).

Görsel 1.15: Histon proteinlerine sarılı DNA

• Bir DNA sarmalının çapı 2 nanometredir (nm) (1nm=10 mm). Bir DNA zincirinde yer alan iki nükleotit arası
-6
mesafe, yaklaşık 0.34 nm’dir. Tam bir sarmalın boyu 3.4 nm’dir. Buna göre bir tam sarmalda 10 nükleotit bu-
lunur (Görsel 1.16).

G S
A T Nükleotit
T A
1 nm OH
P
G S D T D
S G 3.4 nm Hidrojen bağları
A
A T P P
D G D
S G S
P P
D S G D
T A P P
T A D D
A T A T
A T OH P
Deoksiriboz şekeri Fosfat
G S 0.34 nm
A T

Görsel 1.16: DNA’nın çift iplikli yapısı

21