Page 12 - Fen Lisesi Biyoloji 12 | 1. Ünite

1. Genden Proteine Genden Proteine 1.
Ünite Ünite

DNA’da bulunan aktif gen çeşidi kadar mRNA çeşidi var-
dır. Sentezlenecek olan protein bilgisini taşıyan genden önce
pre-mRNA meydana gelir, sonra mRNA sentezlenir. Bir hücre- ÇEKİRDEK
de aynı tip mRNA’dan çok fazla sayıda üretilebilir.
mRNA’daki nükleotit dizilimi; sentezlenecek olan proteinin mRNA sentezi DNA
amino asitlerinin çeşidini, sırasını ve sayısını belirler. mRNA’da
3’lü baz dizilimlerinden oluşan kodonlar vardır. Her amino asit, pre-mRNA
mRNA’da bir kodona karşılık gelir. Hücrede ihtiyaç duyulan
protein sentezlendikten sonra mRNA yıkılır. İhtiyaç hâlinde mRNA
DNA’dan ilgili mRNA sentezlenir (Görsel 1.20).

c) Taşıyıcı RNA (tRNA) SİTOPLAZMA Ribozom
tRNA; protein sentezinde kullanılacak olan uygun amino asitle- mRNA
ri, sitoplazmadan ribozoma taşır. tRNA yaklaşık 80 nükleotitten olu- Polipeptit
şur ve DNA üzerinden sentezlenir. Protein sentezi sırasında tRNA,
belirli bölgelerindeki bazların hidrojen bağlarıyla birleşmesi sonucu
üç boyutlu bir yapı kazanır (Görsel 1.21). tRNA’da, mRNA’daki Görsel 1.20: mRNA’nın oluşumu ve
kodonlara karşılık gelen üçlü baz dizilerine antikodon denir. An- aktifleşmesi
tikodon ipliğinin uygun olan uç kısmında amino asidi tanıyan ve
taşıyan kısım vardır. tRNA’lar protein sentezi sırasında tekrar tekrar
kullanılabilir. Canlı yapısında bulunan 20 çeşit amino asidin her bi-
rine özgü en az bir tRNA bulunur. Yapısı bozulan tRNA’lar parçala-
nır ve yeniden yapılır.

5'
3'

Amino asit taşıyan
kısım

tRNA’nın 3 boyutlu
yapısı 3'

5'
tRNA’nın simgesel gösterimi
Hidrojen bağları

Antikodon

Görsel 1.21: Taşıyıcı RNA (tRNA)

24