Page 11 - Fen Lisesi Biyoloji 12 | 1. Ünite

1. Genden Proteine Genden Proteine 1.
Ünite Ünite

1.2.2. RNA (Ribonükleik asit)
DNA’nın keşfedilmesinden sonra 1956 yılında Elliot Ken Volkin (Elyıt Ken Volkin) ve Lazarus Astrachan (La-
zarus Astrakan) yaptıkları çalışmalarla RNA moleküllerini buldular. Bu bilim insanları buldukları yapıyı “DNA’ya
benzer RNA” olarak adlandırdılar. RNA, DNA tarafından sentezlenen tek nükleotit zincirinden oluşan polinükle-
otittir. 1965 yılında François Jacob (Fransua Ceykıp), Jaques Monod (Jek Möno) ve Andre Lwoff (Andre Lüvöf);
bu iki bilim insanının bulduğu yapının aslında RNA çeşitlerinden mRNA olduğunu açıkladılar. Bunu diğer RNA
çeşitlerinin bulunması takip etmiştir (Görsel 1.19).

Nükleotitler

Baz çifti

Adenin

Timin

Guanin

Sitozin

Urasil
DNA RNA

Görsel 1.19: DNA ve RNA’nın zincir yapıları

RNA, DNA gibi kendini eşleyemez ve onaramaz. Hücrede bulunan RNA’lar protein sentezinde görev alır.
Hücrede farklı görevler üstlenen 3 çeşit RNA vardır. Bunlar; ribozomal RNA (rRNA), mesajcı RNA (mRNA) ve
taşıyıcı RNA’dır (tRNA).

a) Ribozomal RNA (rRNA)
Hücrede miktarı en fazla olan RNA çeşi didir. rRNA, ribozomda tRNA ile etkileşerek uzayan polipeptit zincirine
amino asit bağlamakla görevlidir. rRNA’lar çekirdekçikte sen tezlenir. Çekirdekçikte sitoplazmadan gelen protein-
lerle birleştirilerek ribozomun yapısını oluştu rur. Canlı organizmaların tümünde bulunan ribozom organeli protein
sentezinden sorumludur. Protein sentezinin fazla görüldüğü hücrelerde rRNA, ribozom ve çekirdekçik sayısı fazladır.

b) Mesajcı RNA (mRNA)
Bilim insanları tarafından ilk keşfedilen ve hücrede miktarı en az olan RNA çeşididir. Jacob, Monod ve Lwoff
enzimlerin genetik kontrolü ve virüs sentezi ile ilgili keşiflerinden dolayı 1965 yılında aldıkları Nobel Fizyoloji veya
Tıp Ödülü ile protein sentezindeki genetik kontrolü ve mRNA’nın buradaki rolünü açıklamışlardır. Hipotezlerinde;
sentezlenecek protein çeşidi için DNA’nın bir zincirinden kalıp olarak sentezlenen RNA çeşidinin çekirdekten çıkıp
ribozoma bağlandığını ve protein sentezine kalıplık ettiğini ileri sürmüşlerdir. Protein sentezine kalıplık eden bu
RNA’ya mesajcı RNA adını vermişlerdir.

23