Page 20 - Fen Lisesi Fizik 10 | 3.Ünite

3. ÜNİTE

3. Halkanın içinden metal çubuğu
DEĞERLENDİRME SONUÇLARI geçiriniz. Bir arkadaşınızdan, hal-
ka geçirilmiş metal çubuğu Görsel
b’deki gibi yere dik şekilde tutması-
nı isteyiniz. Halka bu durumdayken
çubuk boyunca rahat hareket ede-
bilmelidir.
4. Yayı yeterince gerdikten sonra fark-
lı şekillerde başyukarı ve baş aşağı
atmalar oluşturunuz. Oluşturduğu-
nuz atmanın yansımadan önceki
ve yansıdıktan sonraki şekline dik-
kat ederek serbest uçtan nasıl yansıdığını gözlemleyiniz.

Değerlendirme
1. Gönderdiğiniz atmalar sabit ve serbest uçtan nasıl yansıdı?

Deneyde görüldüğü üzere sabit uca ulaşan atmalar ters dönerek
geri yansırken serbest uca ulaşan atmalar ters dönmeden yansır.

v
Sabit uç

x

v

x

x

-v

Görsel 3.17: Sabit uçtan yansıma

Görsel 3.17’deki gibi bir ucu çivi ile sabitlenmiş, sürtünmelerin
önemsiz olduğu bir yayda oluşturulan hız büyüklüğü v, genişliği x
olan başyukarı atma, sabitlenmiş kısma geldiğinde çiviye yukarı
yönde bir kuvvet uygular. Yayın çiviye uyguladığı bu etki kuvveti so-
nucunda çivi hareket etmeyip yaya zıt yani aşağı yönde tepki kuv-
veti uygular. Başyukarı biçimde sabit uca gelen atma, aşağı yönde
uygulanan tepki kuvvetinin etkisiyle baş aşağı dönerek geri yansır.

146