Page 22 - Fen Lisesi Fizik 10 | 3.Ünite
P. 22

3. ÜNİTE

                                                    İnce yaydan kalın yaya gönderilen atmalar için gelen, yansıyan ve
                           NOT ALANI             iletilen atmaların hız, genlik ve genişlikleri arasındaki ilişkiler aşağıdaki
                                                 gibidir.
                                                 •   Gelen ve yansıyan atmalar, aynı yayda ilerlediğinden hız büyüklük-
                                                     lükleri eşittir. Kalın yaya iletilen atmanın hızı daha azdır (v = v  > v ).
                                                                                                           2
                                                                                                    1
                                                                                                       3
                                                 •   Gelen atmanın yansıma ve iletilme sonucunda frekansı değişmez.
                                                     Çünkü frekans sadece kaynağa bağlıdır (f  = f  = f ).
                                                                                                3
                                                                                         1
                                                                                            2
                                                 •   v = x.f eşitliğine göre frekansın eşit olması durumunda atmanın
                                                     hızı ile genişliği doğru orantılı olacağından gelen ile yansıyan at-
                                                     manın genişlikleri birbirine eşittir. İletilen atmanın genişliği ise daha
                                                     küçüktür (x  = x  > x ).
                                                                      2
                                                              1
                                                                  3
                                                 •   Gelen atma, enerjisinin bir kısmını iletilen bir kısmını da yansıyan
                                                     atmaya  aktarır.  Bu  nedenle  gelen  atmanın  enerjisi  dolayısıyla
                                                     genliği en büyüktür. İletilen ve yansıyan atmanın genlik büyüklüğü
                                                     hakkında kesin bir şey söylenemez (y  > y   ,  y  > y ).
                                                                                         2
                                                                                             1
                                                                                                 3
                                                                                     1
                                                    Görsel 3.20’deki gibi aynı düzeneğin diğer kısmında yani kalın
                                                 yayda oluşturulan bir atma, bağlantı noktasına geldiğinde ince yayı
                                                 rahatlıkla genliği yönünde hareket ettirir. Yani ince yay serbest uç
                                                 gibi davranıp gelen atmanın bir kısmının ters dönmeden yansımasını
                                                 sağlar. Atmanın diğer kısmı ise ince yay üzerinde hareketine devam
                                                 eder.


                                                                     v
                                                                     1
                                                        Gelen atma
                                                                 y
                                                                  1
                                                                  x
                                                                  1
                                                                v                         v
                                                                 3                         2
                                                                     y              y
                                                                      3              2
                                                                      x              x
                                                                       3
                                                                                      2
                                                                  Yansıyan atma    İletilen atma

                                                                Görsel 3.20: Kalın yaydan ince yaya giden atma
                                                    Kalın yaydan ince yaya gönderilen atmalar için gelen, yansıyan
                                                 ve iletilen atmaların hız, genlik ve genişlikleri arasındaki ilişkiler aşa-
                                                 ğıda verilmiştir.
                                                 •   Gelen ve yansıyan atmalar aynı yayda ilerlediğinden hız büyük-
                                                     lükleri eşittir. İnce yaya iletilen atmanın hız büyüklüğü ise daha
                                                     fazladır (v  = v  < v ).
                                                                 3
                                                             1
                                                                     2
                                                 •   Gelen atmanın yansıma ve iletilme sonucunda frekansı değiş-
                                                     mez. Çünkü frekans sadece kaynağa bağlıdır (f  = f  = f ).
                                                                                               1
                                                                                                  2
                                                                                                      3
                                                 •   v = x.f eşitliğine göre frekansın eşit olması durumunda atmanın
                                                     hız büyüklüğü ile genişliği doğru orantılı olacağından gelen ile
                                                     yansıyan atmanın genişlikleri birbirine eşittir. İletilen atmanın ge-
                                                     nişliği ise daha büyüktür (x  = x  < x ).
                                                                                3
                                                                            1
                                                                                    2
                                                 •   Gelen  atmanın  enerjisi  dolayısıyla  genliği  en  büyüktür.  İletilen
                                                     ve yansıyan atmanın genlik büyüklükleri hakkında kesin bir şey
                                                     söylenemez (y  > y   ,  y  > y ).
                                                                 1   2    1   3

                 148
   17   18   19   20   21   22   23   24   25   26   27