Page 16 - Fen Lisesi Fizik 10 | 3.Ünite

3. ÜNİTE

SIRA SİZDE ÖRNEK
Periyodik dalgalar üreten bir Periyodik dalgalar üreten K ve L kaynakları sürtünmeleri
kaynak sürtünmesiz bir yay üze- önemsiz eşit gerginlikte özdeş iplerde dalgalar oluşturuyor. K
rinde dalgalar üretmektedir. tarafından üretilen dalgaların hızı v , frekansı f ve genliği y ; L
K
K
K
tarafından üretilen dalgaların hızı v , frekansı f ve genliği y dir.
L
L
L
K
v
K
K
Kaynağın çalışma hızı art- v
tırılırsa L
a) Dalgaların frekansı, pe- L
riyodu, hızı, genişliği ve
genliği nasıl değişir?
b) Dalgaların şeklinin nasıl
olacağını çiziniz.
Buna göre K ve L kaynaklarının ürettiği dalgaların
hızlarının, genliklerinin ve frekanslarının büyüklüklerini
karşılaştırınız.

ÇÖZÜM

İpler eşit gerginlikte ve özdeş olduğundan dalgaların hızları eşit
büyüklüktedir.
(V = V )
L
k
Genlik, dalganın denge konumu ile tepe noktası arasındaki
mesafedir. Şekle göre L kaynağının ürettiği dalgaların genliği, K
kaynağının ürettiği dalgaların genliğinden daha büyüktür.
(y < y )
K
L
Şekle bakıldığında K’nin oluşturduğu dalgaların dalga boyu-
nun L’nin oluşturduğu dalgaların dalga boyundan büyük olduğu
görülür. İpler eşit gerginlikte ve özdeş olduğundan dalgaların hız-
ları eşit büyüklüktedir.
(V = V )
k
L
K’nin oluşturduğu dalgaların frekansı, L’nin oluşturduğu dalga-
ların frekansından küçüktür.
(f < f )
L
K

Yay üzerinde ilerleyen her türlü dalga, kinetik enerji (hızından do-
layı) ve potansiyel enerji (genliğinden dolayı) toplamı olan mekanik
enerji taşır. Üstelik mekanik enerji taşıyan tek dalga yay dalgası da
değildir. Su, ses ve deprem dalgaları da mekanik enerji taşır. Meka-
nik enerji taşıyan dalgaların ortak noktası maddesel ortamda oluşup
yayılmasıdır.
Öte yandan görünür ışık, radyo dalgaları, X ışınları vb. dalgaların
taşıdığı enerji elektromanyetik enerjidir. Elektromanyetik enerji taşı-
yan dalgaların ortak noktası ise maddesel ortama ihtiyaç duyma-
dan yayılabilmesidir. Güneş’ten çıkan ışığın maddesel olmayan uzay
boşluğunu aşarak Dünya’ya ulaşması bu duruma güzel bir örnektir.

142