Page 14 - Fen Lisesi Fizik 10 | 3.Ünite

3. ÜNİTE

Frekansı f olan özdeş
λ v 1
1
NOT ALANI iki kaynağın sürtünmelerin
önemsiz olduğu farklı ortam-
larda oluşturduğu dalgalar
v = λ . f
1 1
Görsel 3.12.a ve b’de göste-
rilmiştir. Frekans sabit kalmak
v
λ 2 koşuluyla dalganın hızı ile dal-
2
ga boyu doğru orantılıdır.
Görsel 3.12.a’da hızı v
1
v = λ . f olan dalgaların dalga boyu λ ,
2 2 1
Görsel 3.12.b’deki hızı daha
v > v
2 1
λ > λ büyük, v kadar olan dalgala-
2 1 2
rın dalga boyu ise daha bü-
yük ve λ kadardır.
Görsel 3.12: Hız ve dalga boyu ilişkisi
2
Dalgalarla ilgili temel kavramlardan sonuncusu da genliktir. Gen-
lik, dalganın tepe noktası ya da çukur noktası ile denge konumu
arasındaki uzaklık olup y sembolü ile gösterilir. SI birim sisteminde
birimi m’dir. Genliğin hız ile orantılı olduğunu düşünmek yaygın bir
hatadır. Genlik, kaynağın dalga oluştururken denge konumundan
ne kadar uzaklaştığı ile ilgilidir. Bu yüzden genlik sadece kaynağa
bağlıdır. Kaynak, büyük genlikli dalgalar üretirken daha fazla enerji
harcar. Dolayısıyla aynı ortamda oluşturulan büyük genlikli dalgaların
enerjileri de büyüktür.

v
λ

y
1

v
λ
y
2

Görsel 3.13:Özdeş yaylarda farklı genlikler

Frekansları f olan iki kaynağın eşit gerginlikteki, sürtünmeleri
önemsiz özdeş yaylarda oluşturduğu y ve y genlikli dalgalar Gör-
1
2
sel 3.13’te gösterilmiştir. Ortam özellikleri aynı olduğundan her iki
ortamda oluşturulan dalgaların hızlarının büyüklükleri (v) birbirine
eşittir. Oluşan dalgaların frekansları da eşit olduğundan dalga boy-
ları da (λ) birbirine eşittir. Bu iki dalga için farklı olan tek büyüklüğün
genlik olduğu görülür. Genliğe bakılarak Görsel 3.13.a’da oluşan
dalgaların enerjisinin, Görsel 3.13.b’de oluşan dalgaların enerjisin-
den büyük olduğu sonucuna ulaşılır.

140