Page 13 - Fen Lisesi Fizik 10 | 3.Ünite

DALGALAR

Verilen bilgilerden hareketle dalgaların periyodunun veya frekan-
sının sadece kaynağa, hızının sadece ortamın özelliklerine, dalga
boyunun ise hem ortama hem de kaynağa bağlı olduğu sonucuna
ulaşılır.

DENEY 3.2
Amaç
Dalgaların frekansı ile dalga boyu arasındaki ilişkiyi yay dalga-
ları yardımıyla kavrayabilme

Araç Gereç
• 2 m uzunluğunda ince yay

Yönerge DEĞERLENDİRME SONUÇLARI
1. Yayı arkadaşınızla birlikte uçlarından tutup gererek düşey
doğrultuda titreştiriniz. Oluşan enine dalgaların dalga boyla-
rına dikkat ediniz.
2. Titreşim hızınızı biraz arttırarak dalgaların dalga boyunun na-
sıl değiştiğine dikkat ediniz.
3. Titreşim hızınızı biraz azaltarak dalgaların dalga boyunun na-
sıl değiştiğine dikkat ediniz.
Değerlendirme
1. Kaynağın frekansı artarsa oluşan dalgaların dalga boyu nasıl
değişir?
2. Kaynağın frekansı azalırsa oluşan dalgaların dalga boyu nasıl
değişir?

Görsel 3.11.a ve b’de
v
λ
1 sürtünmelerin önemsiz
olduğu bir yay üzerinde
kaynak frekansının değiş-
v = λ . f tirilmesiyle elde edilen iki
1 1
farklı dalga gösterilmiştir.
v
λ Oluşturulan dalgaların v
2
büyüklüğündeki hızı, fre-
kansa veya dalganın olu-
şum şekline bağlı olmayıp
v = λ . f sadece ortamın özellikle-
2 2
f > f rine bağlıdır. Bu nedenle
2 1
λ > λ
1 2 kaynağın frekansı artsa
bile dalgaların hızı değiş-
Görsel 3.11.a, b: Frekans ve dalga boyu ilişkisi
mez. Hızın sabit olduğu bir
ortamda frekans ile dalga
boyu ters orantılıdır. Görsel 3.11.a’daki gibi f frekansı ile çalışan
1
kaynak λ dalga boyunda dalgalar üretmekteyken frekans arttırılıp
1
Görsel 3.11.b’deki gibi f ye çıkartıldığında dalga boyu azalarak λ
kadar olur. 2 2

139