Page 110 - Fen Lisesi Fizik 11 | 1.Ünite

1. ÜNİTE KUVVET VE HAREKET

ÇALIŞMA KÖŞESİ 76

Şekildeki çıkrık sisteminde r yarıçaplı silindire Cevap
hareketli makarayla asılı 300 N ağılığındaki L
yükü, kuvvet koluna uygulanan 50 N’lık kuvvetle
dengelenmiştir.
Çıkrık Kolu
A F
r A b

L

Makara ağırlığı ve sürtünmeler önemsenme-
diğine göre kuvvet kolunun uzunluğu (b) kaç
r’dir?

f) Çark ve kasnaklar
Çark ve kasnaklar, merkezinden geçen mil ekseninde dönebilen daire ya da silindirlere kazandırılan dön-
me hareketinin, başka bir noktaya taşınarak hızını, yönünü veya her ikisini değiştirmek için oluşturulan
düzeneklerdir. Dönme sayılarının değiştiği çark ve kasnaklarda yoldan kayıp, kuvvetten kazanç; yoldan
kazanç, kuvvetten kayıp söz konusu olduğundan bir basit makine türüdür.

Kasnaklarda dönme hareketini aktarmak ve otomobil motorlarını soğutmak için kullanılan fan sistemlerin-
de olduğu gibi kayış (Görsel 1.51) ya da bisikletlerde pedal ile arka tekerlek arasında olduğu gibi zincir
(Görsel 1.52) kullanılır.

Görsel 1.51: Fan sistemindeki kayışlar Görsel 1.52: Pedal ile arka tekerlek arasın-
daki zincir

188