Page 87 - Fen Lisesi Fizik 11 | 2.Ünite

2. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

2.5. Alternatif Akım

İletken bir metalin atomlarının son yörüngelerinde 4’ten az sayıda elektron bulunur. Bu elektronlar atomla-
ra zayıf bağlarla bağlı olduklarından serbest elektronlar olarak ifade edilir. Metallerin iletkenliği bu serbest
elektronların varlığı ile gerçekleşir. Bu iletkenlere gerilim uygulandığında elektronlar negatif kutuptan pozi-
tif kutba doğru hareket ederek elektrik akımı oluştururlar. Oluşan bu elektrik akımı doğru akım ve alternatif
akım olmak üzere iki şekilde olabilir.

2.5.1. Alternatif Akım Kavramı

Manyetik alan içinde ve sabit frekansta döndürülen dikdörtgen biçimli iletken tel çerçevedeki manyetik
akı düzenli olarak değişir. Manyetik akıdaki bu değişimden kaynaklanan akıma indüksiyon akımı veya
alternatif akım denir.

Şekil 2.74’te dikdörtgen tel çerçevenin üzerinde oluşan indüksiyon akımının aşamalarına göre alternatif
akım ve zaman grafiği verilmiştir. Bir periyotluk süre boyunca tel çerçevenin ilk yarım turu tamamlamasına
kadar geçen sürede çerçevede oluşan alternatif akım, 1 yönünde oluşurken ikinci yarım turu tamamlama-
sına kadar geçen sürede çerçevede oluşan alternatif akım, 2 yönünde oluşur.
I

I 2 I
1
I I
1 2
I I

I max

0 t
T/4 T/2 3T/4
T
−I
max
90˚ 180˚ 270˚ 360˚

İlk yarım tur İkinci yarım tur

Şekil 2.74: (I-t) grafiği

Alternatif akım ve zaman grafiğine ait akım şiddetinin durumu Şekil 2.75’te verilmiştir.

I Akım şiddeti
artıyor.
Akım şiddeti
azalıyor.

t
T/4 T/2 3T/4 T
Akım şiddeti
artıyor. Akım şiddeti
azalıyor.

Şekil 2.75: (I-t) grafiğine ait akım şiddetinin durumu

295