Page 91 - Fen Lisesi Fizik 11 | 2.Ünite

2. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

(Kabloyu uzatmak için kenarlarındaki kesikli halkalardan birinin fare ile tutularak çekilmesi
gerekmektedir. Devreyi oluştururken kablo ve diğer devre elemanlarının yanlarında çıkan ke-
sikli halkalar birleşmelerini sağlamaktadır. Devre elemanlarını birbirinden ayırma işlemi kesikli
halkaya farenin sağ tuşuna basılıp “Bağlantıyı Kopar” önerisinin tıklanmasıyla yapılmaktadır.)
• Hazırlanan devrede bırakılan aralığa ayrı ayrı olmak üzere direnç, bobin ve kondansatör devre
elemanını sırasıyla bağlayınız.
• Ayrı ayrı devreye bağlanan direnç, bobin ve kondansatörlerin davranışlarını inceleyerek deği-
şen değerleri kontrol ediniz.
2. Adım
• Devreyi görseldeki şekle getiriniz.
• Hazırladığınız devreden “Pil” i mavi ekran üzerinde boş bir alana alarak yerine “AC Voltaj”
devre elemanını yerleştiriniz.
• Devrede bırakılan aralığa ayrı ayrı olmak üzere direnç, bobin ve kondansatör devre elemanını
sırasıyla bağlayınız.
• Devreye ayrı ayrı bağlanan direnç, bobin ve kondansatörlerin davranışlarını inceleyerek deği-
şen değerleri kontrol ediniz.

Sonuçlandırma
1. Doğru akıma bağlanan direnç, bobin ve kondansatör davranışlarını, devrede gerçekleşen
değişiklikleri yorumlayınız.
2. Alternatif akıma bağlanan direnç, bobin ve kondansatör davranışlarını, devrede gerçekleşen
değişiklikleri yorumlayınız.

2.5.4. İndüktans, Kapasitans, Rezonans ve Empedans

Alternatif akım uygulanan bir devrede akım ile gerilim arasındaki gecikme faz farkı kavramı ile ifade edilir.
Sadece direnç bağlı bir devreye alternatif gerilim uygulandığında akım ile gerilim arasında bir gecikme
olmaz. Dolayısıyla akım ve gerilimin her ikisi de aynı anda maksimum ve aynı anda minimum olduğundan
akımla gerilim arasında faz farkı oluşmaz. Bobin ve sığaçlı devrelerde akım ve gerilim arasında faz farkı
söz konusudur. Akım ve gerilim arasındaki faz farkı fazör diyagramı denilen vektörel gösterim ile yapılır.

Dirençli Devre: Şekil 2.78’de alternatif akım uygulanmış direnç devresi verilmiştir. Dirençli devrede akım
ve gerilim arasında faz farkı olmadığından V ve I fazörleri aynı yönlü olup saatin tersi yönünde açısal
m
m
hızı ile döner. Şekil 2.79’da alternatif akım uygulanmış direnç devresine ait (V , I -t) grafiği ve (V, I-t)
R
R
fazör diyagramı verilmiştir.
V , I
L L
V V, I
M
I
M
~
R 0 T/2 3T/4 T V M
T/4 V M

-I I R
M I M
-V M { t
t (s)
(a) (b)
Şekil 2.78: Alternatif akım uygulan-
mış direnç devresi Şekil 2.79: (V , I -t) grafiği ve fazör diyagramı
R
R
299