Page 10 - Fen Lisesi Fizik 9 | 1.Ünite

Salonda arka plandaki gürültüler (trafik gürültüsü vb.) müziğin sesini bastırıyorsa hava kanallarının ses
soğurucu maddelerle astarlanması gerekir. Bazı salonlarda duvarların perde, halı vb. ile kaplandığını gör-
müşsünüzdür. Gereğinden fazla yankılanma durumu olduğunda bu çözüme başvurulur ya da tavan alçaltı-
labilir. Salondaki sesler yeterli gürlükte duyulmuyorsa da sesi soğuran perde vb. gibi eşyalar kaldırılıp yerine
yansıtıcı yüzeyler konulmalıdır.

OKUMA METNİ

Süleymaniye Camii ve Külliyesi

Süleymaniye’de taş yapı teknolojisine hâkim olma isteği yapının ana kütlesinde görüldüğü gibi bu hac-
mi örten kubbelerde ustaca kullanılmış bir tuğla örgü teknolojisi de dikkati çeker. Çok eski zamanlardan
beri Ege-Akdeniz çevrelerinde kullanılan kubbeler dış mimariyi etkili kıldığı kadar iç mekân bütünlüğü-
nü de sağlar. 27,40 m çapındaki ana kubbe, ağırlığını dört büyük destekle toprağa verirken bu örtünün
açılma kuvveti dıştaki pilastır ve payanda kemerleriyle dengelenmiştir. Bu kubbenin taban döşeme-
sinden kilit taşına kadar yüksekliği 50 metreyi biraz geçer. Kubbenin iç yüzeyi XIX. yüzyılda yapılan
restorasyonlar sonucu Avrupa dekorasyonunu yansıtır.Ana kubbe ile aynı çapta iki yarım kubbe, büyük
kemer çizgileriyle çakıştırılarak daha geniş ve ferah bir üst örtüyü tamamlarlar.

Kubbe, bir yandan geniş açıklıkları örtmenin tek yolu olarak
uygulanırken öte yandan sesleri toplayarak akustik konusun-
da bazı sorunları da beraberinde getireceğinden diğer büyük
camilerde olduğu gibi Süleymaniye’de de özel bir uygulamaya
başvurulmuştur. Kubbe çeperi içine yerleştirilen küpler Şehza-
de, Kadırga Sokullu Mehmed Paşa ve Sultan Ahmed kubbele-
rinde görüldüğü gibi Süleymaniye’de de uygulanarak etkili bir
ses düzeni sağlanmıştır. Ağız kısımları iç mekâna dönük olmak
üzere daha kubbe örülürken belirli seviyelerde sıralanan
altmış dört adet küp (testi) homojen ses dağılımı ile istenen
akustiği temin etmektedir. Küplerin içi boş olduğundan kub-
be çeperi hem sağlamlaşmakta hem de yük hafiflemektedir Görsel 1�6: Süleymaniye Camii iç görünüş
(Görsel 1.6) [1.3].
(Kısaltılmıştır.)

Fiziğin hareketle olan ilişkisine bakıldığında sportif faaliyetlerin temelini oluşturduğu görülür. Zihinsel ve
teknik çabalarla birlikte; yarışma, eğlenme vb. amaçlarla yapılan sporun her aşamasında fiziğin etkilerini
görmek mümkündür. Spor aleti ve kıyafetlerinin tasarımında, sporcunun hareketlerinde, yapılan faaliyetin
başarıya ulaşmasında gereken mekanik hesaplamalarda fizik kavramları kullanılır. Sporcuların giydiği kıya-
fetlerin teri çekmesi için kılcallık etkisinden faydalanılır. Futbolcuların giydiği kramponların tabanları basıncı
arttırarak kaymayı önleyecek şekilde tasarlanmıştır. Kayakla atlama yapan sporcuların uzak mesafelere
atlayabilmesi, bir eğik düzlemden kayarak potansiyel enerjiyi kinetik enerjiye dönüştürmesi esasına daya-
nır. Bazı sporlarda topun döndürülerek atılmasıyla iki yanında oluşan farklı basınç, topun eğrisel yörünge
izlemesine olanak sağlar.

Cevapları merak edilen aranan birçok doğa olayı, felsefe ve fiziğin ortak ilgi alanındadır. Evrenin varoluşu
ve temel bileşenleri, maddenin yapısı, zaman vb. her iki disiplinin de açıklama getirdiği sorulardır. Felsefe;
evrendeki her şeyin incelenmesine, yorumlanmasına ve eleştirilmesine olanak sağlayan bir düşünce siste-
midir. Bu düşünce biçimi, bilimin gelişmesinde bilim insanlarına yol göstermiştir. Thales (Teyıls), Descartes
(Decart), Aristotales (Aristoteles), birçok filozof, felsefe alanı ile birlikte matematik ve doğa bilimi alanlarında
da görüşlerini ifade etmişlerdir.

20