Page 13 - Fen Lisesi Fizik 9 | 1.Ünite

Vektörel Toplam: Skaler büyüklüklerin toplanması basit bir şekilde cebirsel yöntemlerle yapılabilirken vek-
törel büyüklüklerde yön ve doğrultusuna dikkat edilerek özel yöntemler kullanılır. 2 kg kütle ile 3 kg kütle-
nin toplamı 5 kg iken 2 N büyüklüğündeki bir kuvvet ile 3 N büyüklüğündeki kuvvetlerin toplamı uygulama
yönleri ve doğrultuları sebebiyle 1 N ve 5 N değerlerini alabileceği gibi 1 N ile 5 N arasında herhangi bir
değer de alabilir.

Bir vektör yönü, doğrultusu ve büyüklüğü değiştirilmeden taşınıp diğer vektörün bittiği noktaya başlangıcı
gelecek şekilde çizilir. İlk vektörün başlangıcından, son vektörün bitişine toplam vektörü çizilir. Toplam
vektörüne bileşke vektör de denir ve R ile gösterilir (Şekil 1.3).

A A vektörü ile A B
B B vektörü
toplanırsa
A + B = R
Şekil 1�3: Toplam vektörün bulunuşu

A
Soru: A + + C = R vektörünü bulunuz. B
B
C

Cevap: Bileşke vektör yatay doğrultuda ve sağa doğru 2 kare kenarı uzunlu- A B
ğundadır. R C

Vektörlerde fark işleminin yapılabilmesi için, çıkarılacak vektör ters çevrilerek toplama işlemi yapılır. Vektör
ters çevrilirken büyüklüğü ve doğrultusu değiştirilmez (Şekil1.4).

A B vektörünün doğrultusu de- A - B A
B ğiştirilmeden yönü ters çevrilirse - B
( B) =
A +- AB- olur.
Şekil 1�4: Fark vektörün bulunuşu
C
Soru: CD ileD C- - vektörlerini çizerek gösteriniz. D

Cevap: CD ileD C- - vektörleri C - D - C D
birbirinin tersidir. CD- DC-

ÇALIŞMA KÖŞESİ 2
A
B
C
A) Şekildeki dört vektörün bileşkesinin büyüklüğü, A vektörünün büyüklüğünün D
kaç katıdır?

B) Ertuğrul Bey evin ihtiyaçlarını gidermek üzere 150 m uzaklıktaki mahalle manavına gitmektedir.
Manavdan 2,5 kg elma ve 3,5 kg portakal aldıktan sonra eve dönüşte manavdan 75 m uzaklıkta ve
aynı yol üzerindeki gazete bayisinden günlük gazetesini almaktadır.

a) Metinde geçen skaler ve vektörel nicelikler hangileridir?
b) Skaler niceliklerin toplamı ve vektörel niceliklerin toplamı kaçtır?

23