Page 5 - Fen Lisesi Kimya 10 | 1. Ünite

KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE
KİMYASAL HESAPLAMALAR

H ve O’in bileşikteki kütlece yüzde bileşimleri
% H % O

9 g H O’da 1 g H 100 -11,19 = %88,81
2
100 g H O’da ?
2
100
? = = %11,19
9
Tablo 1.1: CaS Bileşiğindeki Elementlerin Kütlece Birleşme Oranları ve Yüzde
Bileşimleri

Ca (k) S (k) CaS (k) Ca/S Kütle Oranı % Ca % S

5 4 9 5/4 55,5 44,5

10 8 18 5/4 55,5 44,5
20 16 36 5/4 55,5 44,5

Tablo 1.1 incelendiğinde farklı miktarda CaS bileşiği elde edilirken Ca
ve S miktarlarının aynı oranda değiştiği görülür. Bu nedenle CaS bileşiğini
oluşturan Ca ve S elementlerinin kütle oranı ve bileşikteki yüzde bileşim-
leri sabit bir değerdir.
Bir bileşikte sabit kütle oranını uygulamak için bileşiğin formülü X Y
a b
olsun. Bileşikteki X ve Y elementlerinin kütlece birleşme oranı:
m a.X m X
X = ’dir. X = kütlece birleşme oranı, = atom kütleleri oranı,
m b.Y m Y
Y Y
a
= atom sayıları oranıdır.
b
ÖRNEK

Fe O bileşiğinde
2 3
m
Fe
a) Demirin oksijene kütlece birleşme oranı ( ) kaçtır?
m
O
b) 21 gram demir ile en fazla kaç gram oksijen birleşir? Kaç gram
Fe O oluşur?
2 3
c) Bileşikteki demir ve oksijenin kütlece yüzde (% ) bileşimlerini bulunuz.
(Fe:56, O:16)

ÇÖZÜM

Fe O bileşiğinde elementlerin sabit kütle oranı
2 3
m 2.Fe m 2.56 m 7
a) Fe = ise = ⇒ = ’tür.
Fe
Fe
m 3.O m 3.16 m 3
O O O
b) 7 g Fe + 3 g O ͢ 10 g Fe O oluşur.
2 3
21 g Fe + ? g O ͢ ? g Fe O oluşur.
2 3
9 g O harcanır. 30 g Fe O oluşur.
2 3
c) % Fe % O
10 g Fe O ’te 7 g Fe 100 – 70 = %30 oksijen vardır.
2 3
100 g Fe O ’te ? g Fe
2 3
100.7
? = = %70 Fe vardır.
10

17