Page 14 - Fen Lisesi Kimya 10 | 2. Ünite

Çok hassas ölçümlerde derişimler o kadar küçük olur ki derişim birimi
olarak kütlece yüzde derişim birimi yerine ppm kullanılır. Özellikle havayı
kirleten karbon dioksit, sudaki çözünmüş iyon derişimleri ve ilaçlardaki
etken madde derişimleri ppm olarak verilir.
1 ppm= 1 mg/L’dir.
2 +
2 +
Örneğin 1 litre suda 2 mg Ca iyonu çözünmüşse Ca iyonunun deri-
şimi 2 ppm olarak belirtilir.
Çözücü olarak su kullanılmışsa suyun özkütlesi 1 g/mL olduğundan
suyun hacmi yerine kütlesi de alınabilir.

c) Yaygın Sulu Çözeltilerde Kütlece ve Hacimce Yüzde Derişim
Çeşme suyu, deniz suyu, serum, kolonya ve şekerli su gibi daha birçok
çözeltinin içerdikleri madde oranları (kütlece % derişimleri) aynı mıdır?
Deniz suyu; içme suyu veya tarımda sulama suyu olarak kullanılabilir mi?
Çeşme suyu ve değişik su kaynaklarından alınan sular analiz edildi-
ğinde içerdikleri maddelerin oranlarının farklı olduğu görülür. Çeşmeden
akan su ile satın aldığımız içme sularının tatları birbirinden hissedilir dü-
zeyde farklıdır. Bunun nedeni suda çözünmüş olarak bulunan iyonların
oranlarının farklı olmasıdır. Çeşme sularındaki iyon derişimlerinin fark-
lılıklarını gidermek için arıtma işlemleri yapılmaktadır. Antalya’nın içme
suyundaki iyonlar ve derişimleri Tablo 2.3’te verilmiştir.

Tablo 2.3: Antalya İlinin İçme Suyundaki İyonların Derişimleri

2
3
İyonlar F¯ Cl¯ NO¯ Br¯ NO¯ PO ¯ SO ¯ Na + K + Mg 2 + Ca 2 +
2 3 4 4
İyon Derişimi
0,07 25,47 < 0,01 0,02 10,71 < 0,03 23,39 16,73 6,70 18,27 88,13
(mg/L)

Deniz suyu bileşiminde birçok madde içerir. Deniz suyunda tuzluluk
oranı ortalama kütlece %3,5’tir. Denizlerin coğrafi konumları ve sıcaklık
gibi şartları farklı olduğunda tuzluluk oranları da farklı olabilir. Tuzluluk
oranı kütlece %3,1 ile %3,8 arasında değişmektedir. Deniz suyundaki
iyonların derişimleri Tablo 2.4’te verilmiştir.

Tablo 2.4: Deniz Suyunda Bulunan İyonlarınYaklaşık Yüzde Derişimleri

2
İyonlar Na + K + Mg 2 + Ca 2 + Cl¯ HCO¯ SO ¯
3 4

İyon Derişimi
10780 410 1350 420 21500 155 350
(mg/L)

Serum tıpta tedavi amaçlı kullanılan çözeltilerdir. Serumların yaklaşık
%90’ını su, %10’unu suda çözünmüş katı maddeler oluşturur. Örneğin
%5 dekstroz izotonik sodyum klorür solüsyonu, 1 litre çözeltide 9 g sod-
yum klorür (tuz) ve 50 g glikoz (dekstroz monohidrat) içerir.

84