Page 9 - Fen Lisesi Kimya 10 | 2. Ünite

KARIŞIMLAR

ç) Bilişim Teknolojilerinden Yararlanarak Farklı Fiziksel Hâldeki
Maddelerin Sulu Çözeltilerinin Hazırlanması
Farklı fiziksel hâldeki maddelerin suda çözünme süreçlerinin açıklan-
masında bilişim teknolojilerinden (animasyon, simülasyon, video vb.) ya-
rarlanınız. İlgili görsellere Millî Eğitim Bakanlığına bağlı Eğitim Bilişim Ağı
www.eba.gov.tr adresinden ulaşılabilir.

2.2.3. Çözeltilerde Çözünmüş Madde Oranları

Bir çözeltinin tam olarak tanımlanabilmesi için o çözeltinin derişiminin
bilinmesi gerekir. Derişim (konsantrasyon), bir çözücü ya da çözeltide
bulunan çözünen madde miktarıdır. Başka bir ifade ile bir çözeltinin kon-
santrasyonunun bilinmesi, o çözelti içinde ne kadar çözünmüş maddenin
bulunduğunun bilinmesi demektir.
Çeşme suyu, çay, hava, deniz suyu, gazoz, kolonya, benzin, mazot,
LPG vb. çevrede bulunan çözelti örnekleridir. Bu çözeltilerin içerdikleri
çözünmüş madde oranlarını bilmek önemlidir. Örneğin su içinde çözün-
müş maddelerin oranları değiştiğinde suyun sertliği, pH değeri, tadı, ko-
kusu gibi birçok özelliği de değişir. Çözeltilerde derişim birimi olarak en
çok kullanılanlar; molarite, kütlece % derişim, hacimce % derişim, ppm,
molalite ve mol kesri gibi birimlerdir. 10. sınıf kimya dersi programında
kütlece % derişim ve ppm kullanılacaktır.

a) Derişik ve Seyreltik Çözeltiler
Birim hacimde çözüneni çok, çözücüsü az olan çözeltilere derişik çö-
zeltiler denir. Birim hacimde az miktarda çözünmüş madde içeren yani
çözücüsü çok, çözüneni az olan çözeltilere seyreltik çözelti denir. De-
rişik ve seyreltik çözelti ifadeleri, çözeltilerin derişimlerini karşılaştırmada
kullanılır. Tek bir çözeltiye bakılarak derişik veya seyreltik nitelemesi ya-
pılmaz.
Örneğin aynı koşullarda hazırlanmış aşağıda verilen çözelti örnekleri
incelenirse:
BİLGİ KUTUSU

Derişik ve seyreltik çözelti kav-
ramları bağıl değerlerdir. 100
g suda 20 g şeker çözünürse
oluşan çözelti, çözüneni çö-
zücüden az olmasına rağmen
seyreltik değildir. Bu çözelti,
aynı koşullarda 100 g suda 10
g şeker çözünen çözeltiden
I II III daha derişiktir.
Herhangi bir çözeltinin seyreltik yada derişik olduğu tek başına belirle-
nemez. Buna göre kaplarda verilen çözeltiler için

l ve ll. çözelti karşılaştırıldığında l. çözelti seyreltik, ll. çözelti derişiktir.
ll ve lll. çözelti karşılaştırıldığında ll. çözelti seyreltik, lll. çözelti derişiktir.
Çözeltilerin seyreltikten derişiğe doğru sıralaması l > ll > lll şeklindedir.

79