Page 40 - Fen Lisesi Kimya 11 | 3. Ünite

4. BÖLÜM ÇÖZÜNÜRLÜK

■ İyonik ve moleküler bileşikler, suda istenen oranda çözünebilir mi?
■ Çözeltiler, çözünürlüklerine göre nasıl sınıflandırılır?
■ Bir çözücüde herhangi bir çözünenin ne kadar miktarda çözünebile-
ceği hangi hesaplamalarla bulunur?
■ Balın şekerlenmesi çözünürlükle nasıl açıklanır?

3.4.1. Çözeltilerin Çözünürlük Kavramı ile Sınıflandırılması

Bir maddenin, başka bir madde içinde gözle görülemeyecek şekil-
de homojen olarak dağılmasına çözünme denir. Çözünme olayı, mo-
leküler ya da iyonlaşarak gerçekleşir. C H O , C H OH gibi maddeler
6 12 6 2 5
suda moleküler yapıda çözünürken NaCl, KNO , Ca(OH) gibi madde-
3 2
ler suda iyonlaşarak çözünür. CH COOH, HF gibi moleküler yapıdaki
3
asitlerin büyük bir kısmı suda moleküler olarak çözünürken bir kısmı
iyonlaşarak çözünür (Görsel 3.13).

Görsel 3.13: Tuz, şeker ve asetik asidin suda çözünmesi

Bazı iyonik bileşikler suda çok fazla çözünürken bazıları suda çok az
çözünür. Örneğin NaNO , KCl, NaCl, Na SO gibi iyonik bileşikler suda
3 2 4
çok fazla çözünürken AgCl, PbSO , BaSO , CaCO gibi iyonik bileşikler
4 4 3
çok az çözünür.
Çözücü ve çözünen taneciklerin bir araya gelmesiyle çözelti oluşur.
Çözeltilerin farklı özellikleri ele alınarak farklı çözelti sınıflandırmaları
yapılır. Bu sınıflandırmalar çözeltinin hâline, çözünmenin moleküler
ya da iyonik olmasına (elektrik iletkenliği), çözücü ve çözünen arası
orana veya çözünürlüğüne göre yapılır.
3
Belirli sıcaklık ve basınçta, 100 g ya da 100 cm çözücüde çözüne-
bilen en fazla madde miktarına çözünürlük denir. Çözünürlük birimi
3
g/100 g çözücü veya g/100 cm çözücü cinsinden verilir.

204 KİMYA 11. SINIF