Page 42 - Fen Lisesi Kimya 11 | 3. Ünite

Bu geçiş hızları birbirine eşitlendiğinde çözelti dengeye gelir ve doy-
gun olur (Görsel 3.15).

Görsel 3.15: Dipte katısı olan doygun çözelti oluşumu

Doymamış Çözelti
Belirli bir sıcaklık ve basınçta bir çözücünün çözebildiği madde mik-
tarından daha az madde miktarıyla oluşan çözeltilere doymamış çö-
zelti denir. Doymamış çözeltiler, doymuş bir çözeltiden daha az çözü-
o
nen içeren çözeltilerdir. Örneğin KClO tuzunun 25 C’deki çözünürlüğü
3
o
12 g/100 g sudur. Bu tuzun 25 C’de 100 g su ve 8 g KClO kullanılarak
3
hazırlanan 108 g çözeltisi doymamıştır. Bu çözeltiye aynı sıcaklıkta 4 g
daha KClO tuzu eklenip çözülürse doymuş çözelti elde edilebilir.
3
Aşırı Doygun Çözelti
Belirli bir sıcaklık ve basınçta çözebildiği en fazla madde miktarını
çözmüş olan doygun çözeltiler, çözünürlüğün daha az olduğu sıcaklık
değerine getirildiğinde doymuşluğun üzerine çıkmış olur. Bu durum ge-
çicidir ve bu tür çözeltiler kararsızdır. Böyle çözeltilere aşırı doygun
çözeltiler denir. Aşırı doygun çözeltilerde fazla çözünmüş madde za-
manla çözeltiden ayrılır. Bu ayrılma, çözelti doygun hâle gelinceye ka-
dar devam eder. Çözüneni katı olan aşırı doygun çözeltilerde fazlalık
olan çözünenin çözeltiden ayrılması katının dibe çökmesiyle olur. Çö-
züneni gaz olan aşırı doygun çözeltilerde fazlalık olan çözünenin çözel-
tiden ayrılması gaz çıkışı şeklinde olur.
Sıcak reçellerin soğuması sırasında şekerlenme gerçekleşmesi sı-
cak reçelin aşırı doygun çözelti olduğunu gösterir.

Görsel 3.16: Aşırı doygun çözeltinin doygun hâle gelme süreci

206 KİMYA 11. SINIF