Page 19 - Fen Lisesi Kimya 9 | 1. Ünite

KİMYA BİLİMİ

Etanol’ün küresel ısınmaya etkisi azdır. Bu nedenle alternatif enerji
kaynağı olarak uzun süredir kullanılmaktadır.
İnsanlık var olduğu sürece enerjiye olan ihtiyaç da artacaktır. İlerleyen
yıllarda çok sayıda alternatif enerji kaynakları ve enerji elde etme yön-
temleri gelişecektir. Bu nedenle kimyanın enerji alanındaki önemi artarak
devam edecektir.

Madencilik
Endüstride kullanılan ve yer kabuğunda bulunan cevher, mineral, kö-
mür gibi ekonomik değeri olan, ham maddeleri yeryüzüne çıkarma işle-
mine denir. İnsan hayatında vazgeçilmez bir yer tutan madencilik, tarih
boyunca ülkelerin gelişmesini sağlayan bir kaynak olmuştur.
Ülkemiz; bazı metalik madenler (Resim 1.37), linyit ve jeotermal kay-
naklar, endüstriyel ham maddeler açısından zengindir. Ülkemiz, maden
kaynakları ve çeşitliliği bakımından kendi kendine kısmen yeterli olan ül- Resim 1.37: Metalik maden
keler arasında yer alır.
Ülkemizin zengin olduğu maden kaynakları arasında ilk sırayı dünya
rezervlerinin %72’sini oluşturan “bor” mineralleri almaktadır. Bor dışında BİLGİ KUTUSU
trona (doğal soda), kaya tuzu, sodyum sülfat, perlit, ponza, feldspat, ben-
tonit, mermer, kuvars gibi endüstriyel ham maddeler ile boksit ve krom Kayaçların bileşiminden eri-
gibi metalik madenler ve linyit gibi enerji ham maddeleri ülkemizin sahip tilerek ayrıştırılan madenle-
olduğu başlıca madenlerdir. Maden üretiminde ABD, Çin, Güney Afrika, re metal (metalik) madenler
Kanada, Avustralya ve Rusya ön sıralarda yer almaktadır. adı verilir.

Gübre
Bitkiler fotosentez olayı ile kendi besin maddelerini yaparlar. Bitkilerin
büyüyüp gelişebilmesi için azot, fosfor, potasyum, kalsiyum, kükürt gibi
temel elementlere ve az miktarda, sodyum, demir, mangan, çinko, bor,
klor gibi mikro besleyici elementlere ihtiyaç vardır. Bu elementlerin bileşik-
lerini ya da kendilerini içeren kimyasal maddelere gübre denir.Toprakta
bitkilerin büyümesi için gerekli mineraller bulunur. Bu mineraller azalırsa
bitkilerin büyüme ve gelişim hızı azalır. Bunun için toprağa doğal gübreler
(Resim 1.38) veya suni gübreler verilir. Dünya nüfusunun hızla artması
sebebiyle insanların besin ihtiyaçlarını karşılamak üzere toprağın verimi-
ni ve yetiştirilen ürünün kalitesini arttırmak için gübrelere olan ihtiyaç her Resim 1.38: Doğal gübre
geçen gün artmaktadır. Kimyacılar suni gübreleri üretip gübre sanayisinin
kullanımına sunarlar. Ayrıca toprak analizle-
ri yaparak toprağa bitkinin ihtiyaç duyduğu
ölçüde gübre verilmesini sağlarlar. Böylece
aşırı gübrelemeden kaynaklanan toprağın
tuzluluk oranının artması durumu engellen-
miş olur. Kimyacılar toprak tahlillerini yapa-
rak bitkinin ihtiyacı olan besin maddelerini
tespit ederler. Ziraat mühendislerine gübre-
leme konusunda yardımcı olurlar.

Petrokimya
Petrolün işlenerek organik ürünlerin elde
edilmesini inceleyen kimya disiplinidir. Pet-
rol ve türevlerinin kullanım alanlarının art-
masıyla birlikte petrokimyanın dünyadaki
önemi artmıştır. Petrokimya petrolün rafine
edilerek ham madde elde edilmesi ile ilgile-
nir. Petrolün rafinasyonu (Şekil 1.3) sonucu
LPG, petrol eteri, benzin, jet yakıtı, mazot,
fuel-oil, gres, asfalt elde edilir. Bu ürünler
işlenerek endüstride farklı maddelere dö-
nüştürülür. Şekil 1.3: Petrol rafinasyon kolonu

30 31