Page 3 - Fen Lisesi Kimya 9 | 1. Ünite

KİMYA BİLİMİ

Ateş yardımıyla demir, bakır, kalay gibi metalleri eritip çeşitli araç
ve silahlar üretmişlerdir. Metalleri eritip karıştırarak daha fazla özelli-
ği olan alaşımlar oluşturmuşlardır. Taşlardan, ağaçlardan, metallerden
çeşitli av araçları yapılmıştır. İnsanlar hastalıklardan korunmak için şap
(KAl(SO ) .12H O, potasyum alüminyum sülfat dodekahidrat) (Resim
4 2 2
1.3), göz taşı (CuSO .5H O, bakır(ll) sülfat pentahidrat) (Resim 1.4) gibi
4 2
maddeleri kullanmışlar; tedavi amacıyla rezene, maydanoz, ısırgan otu,
safran gibi bitkilerden yararlanmışlardır.

Resim 1.3: Şap KAl(SO ) .12H O Resim 1.4: Göz taşı CuSO .5H O
4 2 2 4 2

İnsanlar bitkileri tedavi amaçlı kullandıktan sonra ölüme de çare ara-
mışlardır. Lokman Hekim ölümsüzlük iksiri arayan simyacıların öncüle-
rindendir. Ölüme çare olarak düşünülen ölümsüzlük iksiri bulunamamış
ancak sınama-yanılma yoluyla elde edilen bilgiler bazı hastalıkların teda-
visinde kullanılmıştır.
Kumaş ve birçok eşyanın boyanmasında bitkilerden elde edilen kök-
boyalar kullanılmıştır. Ayrıca insanlar gıda maddelerinin daha uzun süre
dayanması için çeşitli yöntemler geliştirmişlerdir. Örneğin insanlar kayısı,
incir, üzüm gibi gıdaları kükürt ile ağartarak kurutmuşlardır (Resim 1.5 ve Resim 1.5: Kükürt
Resim 1.6).

Resim 1.6: Kükürt ile ağartılmış kayısı, incir, üzüm

OKUMA PARÇASI

SİMYA DÖNEMİNDE DERİ VE PARFÜM ÜRETİMİ

Mısırlılar ham deriyi çok ince ve dayanıklı bir şekilde sepilemeyi (tabaklamayı) biliyorlardı. Bu
amaçla akasya tohumu kabuğu, bazı ağaçların kabuk ve gövdesi kullanılıyordu. Deriler özel biçimli
bakır bıçaklarla kazınarak temizleniyordu. İnce deriler kırmızı, sarı ve yeşil renklere boyanıyordu. Be-
yaz deri ise yazı yazmada parşömen olarak kullanılıyordu. Ham deriyi tabaklama için tuz, şap, kireç,
sirkeli demir pası, bakır(II) sülfat, demir(II) sülfat, mazı özü gibi sepi maddeleri kullanılıyordu.
Bazı bitkiler için için yanarken güzel kokularının çevreye yayıldığını gören insan, değişik bitkileri
yakarak koku elde etmeyi öğrenmiştir. İbadet sırasında ağaç, sakız, reçine ve bunların karışımları-
nın yakılması zamanla dini törenlerin vazgeçilmez bir parçası olmuştur. Mısırlılar, kokulu maddeleri
zeytinyağında uzun süre bekleterek yağı kokulandırmışlardır. Koku çeşitlerini zenginleştirebilmek için
çeşitli yörelerden bitki ve hayvan kaynaklı kokulu ham maddeler getirtmişlerdir.

(Yazarlar tarafından düzenlenmiştir.)

14 15