Page 7 - Fen Lisesi Kimya 9 | 1. Ünite

KİMYA BİLİMİ

OKUMA PARÇASI

Hindistan’da Bilim
Sıfır sayısını ilk kez Hintli matematikçiler kullanmışlardır. Cebir ve geometri üzerinde çalışmalar yap-
mışlardır. Birinci ve ikinci dereceden denklemler üzerinde çalışıp bu denklemleri çözmüşlerdir. Trigo-
nometri alanında, sinüs ve kosinüs fonksiyonlarını kullanmışlardır. Hintliler astronomi ve gök bilimiyle
uğraşmışlardır.
Ay ve Güneş'in hareket ve tutulmaları; Yer, Mars, Merkür, Venüs, Satürn ve Jüpiter’in hareketleri Gü-
neş ve Yer'in birbirlerine uzaklıkları hakkında ayrıntılı bilgi vermişlerdir. MS 5 ve 12. yüzyıl arasında yap-
tıkları bilimsel çalışmalarla trigonometrik oranları kullanmışlardır. Bu oranlarla Güneş-Yer, Ay-Yer uzak-
lıklarını; Ay, Güneş ve diğer gezegenlerin konumları ve dolanım dönemlerini hesaplamaya çalışmışlar ve
bunlarla ilgili sayısal değerleri içeren eserler bırakmışlardır.
Hint tıbbı, başlangıçtan itibaren Hint felsefesi ve kozmolojisiyle iç içedir. Hintliler sağlıklı olabilmek için
beden disiplininin yanı sıra, zihin disiplinini de şart koşmuşlar ve yoga okulunu açmışlardır.
Hint uygarlığında bilimsel uğraşlar, bilimin gelişimi üzerinde oldukça etkilidir. Bu etki ilk dönemlerde
tacirlerin, seyyahların ve askerlerin yardımıyla olurken daha sonraki dönemlerde doğrudan bilginler ve
çevirmenler yoluyla gerçekleşmiştir.

Orta Asya’da Bilim
Orta Asya’da bilim tarihi MÖ 8000’li yıllara dayanır. Arkeologla-
rın sürdürdüğü bugünkü kazılarda Taş Devri'nden kalma ça-
nak-çömlekler, çakmak taşından yapılmış topuzlar ile kargı
şeklindeki silahlar bulunmuştur. Bu dönemde arpa ve
buğday yetiştirildiğine ilişkin bilgilere rastlanmıştır.
Demir kullanılıncaya kadar geçen sürede hayvan-
lar evcilleştirilmiş, bakır ve kurşundan çeşitli eşyalar
yapılmıştır. Bir alaşım olan bronzu ilk defa Türkler
kullanmıştır. Demir Devri'nden sonra iklim şartları
bozulmuş ve uzun süren kuraklık sonucu Türkler
güneye göç etmişlerdir. Türkler, Orta Asya’da atı ev-
cilleştirerek MÖ 2800’lü yıllarda arabayı icat etmiş-
lerdir. Bilinen ilk Türk yazılı anıtı Göktürk Devleti (552-
745) döneminden kalma Orhun Yazıtları’dır. Göktürkler
12 hayvanlı Türk takvimini kullanmışlardır (Resim 1.13).
Takvimlerinde her yıla bir hayvan adı vermişlerdir.
Abdülhamid İbn Türk, tarihte Türk adı taşıyan nadir bilim in-
sanlarındandır. Harizmi’nin çağdaşıdır. İkinci derece denklemlerinin çö- Resim 1.13
12 hayvanlı Türk takvimi
zümlerini Harizmi’den daha ayrıntılı olarak yapmıştır.

Yunanlılarda Bilim
Yunanlılarda doğanın incelenmesiyle maddenin varlığı konusunda felsefi görüşler ön plana çıkar. Eski
Yunan filozoflarının bir bölümü maddenin sınırsız olarak bölünebileceğini kabul ederken bazıları da mad-
denin atomlardan yapılmış olduğunu ileri sürmüştür. Yunanlı filozof Thales’e göre her şey sudan gelmekte
yine suya dönmekteydi. Empedokles Dört Öge (element) Kuramı’nı ortaya atan ilk düşünürdür. Aristo,
Empedokles’in dört öge kuramını geliştirmiştir. Levkipros ve Demokritos atom kuramı, atomu maddenin
en küçük ve bölünemeyen eşit nicelikli tanecikleri olarak tanımlamıştır. Platon, element sözcüğünü ilk
olarak kullanan düşünürdür. Platon bütün maddelerin elementlerden oluştuğunu belirtmiştir. Ayrıca eski
Yunanlılar vinç, kilit, dişli, pompa, kaldıraç, hidrolik, ölçüm araçları, suyla çalışan otomatik kapı yaparak
bilimin gelişmesine öncülük etmişlerdir.

18 19