Page 9 - Fen Lisesi Kimya 9 | 1. Ünite

KİMYA BİLİMİ

c) Kimya Bilimine Katkı Sağlayan Bilim İnsanları ve Çalışmaları
İnsanların madde ile etkileşimi insanın varoluşu ile başlar. İnsanlar te-
mel ihtiyaçlarını karşılamak için çeşitli maddelerden faydalanmıştır. Avlan-
BİLGİ KUTUSU
mak, barınmak, beslenmek ve hayatını kolaylaştırmak için çeşitli maddeleri
kullanmışlardır. Zaman geçtikçe maddelerden daha iyi yararlanabilmek ve
yeni maddeler keşfetmek için araştırmalar yapmışlardır. Bu araştırmalar Ateşin keşfedilmesiyle in-
sınama-yanılma yoluyla başlamıştır. sanların maddeyle olan
etkileşimi artmıştır.
Filozoflar madde ile ilgili düşüncelerini ortaya koymuşlardır. Bu filozof-
lardan biri olan Demokritos “atom ve bölünmeyen öz” düşüncesi ile mad-
delerin sonsuza kadar bölünemeyeceğini belirtmiştir. Buna karşılık Aristo
maddenin topraktan gelip toprağa döndüğünü ifade etmiş, bu nedenle
maddenin sonsuza kadar bölünebileceğini söylemiştir. BİLGİ KUTUSU
Değersiz metallerden altın elde etmeye çalışılırken bazı metaller ve
metal işleme bilgileri; esans üretimi sırasında damıtma ile ilgili bilgiler ve Demokritos’un atom kav-
yöntemler elde edilmiştir. Bu bilgiler günümüze simyadan aktarılmıştır. Aris- ramı test edilmeyen felsefi
to’nun Dört Temel Element Kuramı’ndan sonra elementi yeniden tanımla- bir anlayıştır. Dalton’un
yan ilk kimya bilgini İngiliz Robert Boyle (Rabırt Boyl) oldu. Boyle, yaptığı atom teorisi ise deneysel
bu tanımlama ile modern kimyanın kurucusu sayılır.18. yüzyılın sonlarında inceleme gerektiren bir hi-
Fransız kimyacı A. L. Lavoisier fiziksel ve kimyasal olaylardaki kütlesel de- potezdir.
ğişimleri incelemiştir. Bu çalışmalar sonucunda Kütlenin Korunumu Yasa-
sı’nı geliştirmiş, simyanın bilim hâline dönüşmesine katkı sağlamıştır.
Daha sonra Modern Atom Teorisi ile atomun kuantum modeli geliştiril-
miş ve atomların fiziksel, kimyasal, radyoaktif özellikleri ve davranışları an- BİLGİ KUTUSU
laşılmıştır. Günümüzde de proton, nötron gibi atom altı parçacıkların daha
küçük birimlerden oluştuğu anlaşılmış olup bu birimlerin yapısını ve özel- Bohr atom modeli ile birlik-
liklerini anlamak için deneyler yapılmaktadır. Önceleri maddenin yapısını te Heisenberg’in Belirsizlik
anlamak için yapılan çalışmalar daha yoğun iken günümüzde maddenin İlkesi ve Schrödinger’in ku-
yapısını aydınlatmanın yanı sıra çevre kirliliğinin önlenmesi, temiz enerji antum sayılarını hesapla-
elde edilmesi, sağlık alanındaki bilimsel çalışmalar da ön plana çıkmıştır. ması modern atom teorisi-
Eski çağlardan günümüze kadar simya ile başlayıp kimya ile devam nin oluşmasını sağlamıştır.
eden süreçte birçok düşünür ve bilim insanı (simyacı ve kimyacı) kimya
bilimine katkıda bulunmuşlardır.

Kimya bilimine katkıda bulunan düşünürler ve bilim insanları:

Empedokles (MÖ 492-432)
Sicilyalı Empodokles “Dört Öge Kuramı’nı” ilk ortaya atan düşünürdür
(Resim 1.15). Empedokles; doğada bulunan elementleri su, ateş, hava,
toprak olarak sınıflandırmış ve doğadaki her şeyin bu dört elementten
oluştuğunu söylemiştir. Empodokles’e göre canlılık; canlının katı kısım-
larını oluşturan toprak, sıvı kısımlarını oluşturan su, solumayı sağlayan
hava ve canlılığın özü olan ruhu oluşturan ateşten oluşuyordu.

Resim 1.15: Empedokles
(Temsilî)

Demokritos (MÖ 470-361)
Yunanlı filozoflardan Demokritos (Resim 1.16) tarafından ortaya atı-
lan atom kavramı, maddenin en küçük ve bölünemeyen eşit nicelikli ta-
necikleri olarak tanımlanmıştır. Örneğin Demokritos’a göre su ve demir
atomları gerçekte birbirinin aynısıdır. Su atomları pürüzsüz ve yuvarlak
olduğundan birbiri üzerine kenetlenemez ve birbiri üzerinden kayar. Oysa
demir atomları sert, sivri, pürüzlü olduklarından birbirine yapışır ve sert
bir cisim oluşturur.
Resim 1.16: Demokritos
(Temsilî)

20 21