Page 30 - Fen Lisesi Kimya 9 | 2. Ünite

Yarı Metallerin Genel Özellikleri
■ Fiziksel özellikleri metallere, kimyasal özellikleri ametallere benzer.
■ Elektrik ve ısı iletkenlikleri metallerden azdır.
■ Elektrik iletkenlikleri sıcaklıkla artar.
■ Yarı metaller, ametallerle kovalent yapılı bileşik oluşturur (SiO : silis-
2
yum dioksit, BCl : bor tri klorür).
3
■ Elektron alma yeteneğine sahip yarı metallerin oluşturduğu alaşımlar
(Na As, Na Si vb.) bileşik özelliğine sahiptir.
3 4

Yarı Metallerinin Kullanım Alanları
BİLGİ KUTUSU MERAKLISINA
Cam endüstrisi, temizlik endüstrisi, hidrojen gazı üretimi,
Çamaşır suyu (NaClO) ça- BOR tarım, metalürji, yanmayı önleyici madde, nükleer santral-
maşırları ağartmak için kul- lerde kontrol çubuğu olarak kullanılır.
lanılır fakat renkli çamaşır-
ları rengini soldurur. Cam üretiminde kullanılır. Yarı iletken olan silisyuma az
Bor bileşiği olan sodyum miktarda bor ilave edildiğinde elektrik iletkenliği 100.000
SİLİSYUM
perborat (Na BO ) renk- katına çıkar. Bu özelliği sayesinde elektronik araçlarda
3 3
li kıyafetleri soldurmadan bulunan diyot ve transistör yapımında kullanılır.
kiri çıkarır. Bu nedenle
sodyumperborat renkli kı- Soy Gazlar
yafetler için çamaşır suyu
Periyodik cetvelin IUPAC’a göre 18. grubunda (8A grubu) yer alır-
olarak kullanılır.
lar. Kimyasal tepkimelere karşı isteksiz davrandıkları için bu gazlara asal
gazlar da denir. Soy gazlar He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn elementlerinden oluşur.
Sıvı havanın damıtılmasıyla elde edilebilir.
Soy Gazların Genel Özellikleri:
■ Katman elektron dağılımında en son katmanda 8 elektron bulundurur
(Helyumun 2 elektronu bulunur.).
■ Oda koşullarında hepsi gaz hâlindedir.
■ Doğada atomik hâlde bulunur.
■ Renksiz ve kokusuzdur.

■ Erime ve kaynama noktaları çok düşüktür.
■ Bileşik yapmaya yatkın değildir, ancak Kriptonun KrF , Ksenonun
2
XeF , XeF , XeO gibi bileşikleri oluşturulmuştur. 2000 yılında düşük
2 4 3
sıcaklıkta kararlı olan argonun HArF bileşiği elde edilmiştir.

BİLGİ KUTUSU MERAKLISINA Soy Gazların Kullanım Alanları
Büyük patlama sonucu HELYUM Zeplin, uçan balonlarının doldurulmasında kullanılır.
oluşan ilk elementler hafif
olanlardır. Bu nedenle hel-
yum dünyada çok az bu- Düşük basınçta neon gazı içeren bir tüpün içinden elekt-
lunmasına karşın evrende rik akımı geçirilirse, uyarılmış neon atomları kırmızı renkli
NEON
hidrojenden sonra en çok bir ışıma oluşturur. Vitrinlerde kullanılan neon lambaları
bulunan elementtir. bu şekilde yapılır.

Doğada en fazla bulunan soy gazdır. Gaz boşaltım tüpleri
ve çelik endüstrisinde sıcak bir alaşımın kalıba dökülme-
ARGON
den önce hava ile temasını kesmek için argon gazı kulla-
nılır.

88 89