Page 33 - Fen Lisesi Kimya 9 | 2. Ünite
P. 33

ATOM VE PERİYODİK SİSTEM


                                                        2 −     2+
               Oksijen elementinin atom ve iyon yarıçapları: O > O > O  dir (Tablo 2.12).




                                                                       Tablo 2.12: Oksijen Elementinin Nötr, Anyon ve
                                                                       Katyon Hâllerinin Yarıçapları


















               Şekil 2.22: Atom ve iyon yarıçapları (pikometre olarak)





                2.7. Alıştırma
                     Na,  P,  S atomlarının atom yarıçaplarını büyükten küçüğe doğ-
                    11   15  16
                  ru sıralayınız.


                2.8. Alıştırma
                           −     +
                     Ar,  Cl ve  K  atom ve iyonlarının yarıçaplarını büyükten küçüğe
                    18  17     19
                  doğru sıralayınız.

                2.9. Alıştırma
                       +     2+   2−
                     Na ,  Mg ,  O  iyonlarının iyon yarıçaplarını büyükten küçüğe
                    11   12     8
                  doğru sıralayınız.





               İyonlaşma Enerjisi
                  Gaz hâldeki nötr bir atomdan bir elektron koparmak için gerekli olan
                                                                                        BİLGİ KUTUSU
               enerjiye iyonlaşma enerjisi denir. Nötr bir atomdan bir elektron ko-
               parmak için gerekli olan enerjiye birinci iyonlaşma enerjisi, +1 yüklü
               bir iyondan bir elektron koparmak için gerekli  enerjiye  2. iyonlaşma   Atom  yarıçapı  ile  iyonlaş-
               enerjisi, +2 yüklü bir iyondan bir elektron koparmak için gerekli enerjiye   ma  enerjisi  genelde  ters
               üçüncü iyonlaşma enerjisi denir. Bir atomdaki iyonlaşma enerjisi sayısı   orantılıdır.
               nötr hâldeki elektron sayısı kadardır. Örneğin  Li atomunun üç tane
                                                         3
               iyonlaşma enerjisi vardır, dördüncü iyonlaşma enerjisi yoktur.
                  Aynı atom için bir sonraki iyonlaşma enerjisi daima bir önceki iyon-
                                                                                        BİLGİ KUTUSU
               laşma enerjisinden büyüktür. İyonlaşma enerjisi İE, E veya I şeklinde
               gösterilir.
                                                                                   Bir  atom  veya  iyondan
                                   +       −
                  X(g)     + İE      ͢     X (g)   + e         (İE : 1. iyonlaşma enerjisi)        elektron  koparmak  endo-
                            1                      1
                                                                                   termik (enerji alan) olaydır.
                   +
                                           −
                  X (g)    + İE      ͢    X (g)  + e          (İE : 2. iyonlaşma enerjisi)
                                   2+
                            2                      2
                                   3+
                   2+
                  X (g)  + İE      ͢    X (g)   + e          (İE : 3. iyonlaşma enerjisi)
                                           −
                            3                      3
                  İE  < İE  < İE  <………İE
                    1    2    3         n
         90                                                                                                        91
   28   29   30   31   32   33   34   35   36   37   38