Page 23 - Fizik 10 | 2. Ünite

1. BÖLÜM: BASINÇ

ğerlerde yırtılma, beyne oks�jen g�tmeme g�b� olumsuz sonuçlar ortaya
çıkmasına vurgun yeme den�r. Dalgıçlar vurgun yememek �ç�n yüzeye
yavaşça çıkmalı ve bell� yüksekl�klerde beklemel�d�r. Sabırla bekleme
erdem� gösteremeyen dalgıçların kanındak� azot gazının tekrar çözün-
mes� ve üstler�ndek� basıncın yavaş yavaş düşerek normalleşmes� �ç�n
basınç odalarına alınarak beklet�lmes� gerek�r.

Basıncın Hâl Değişimine Etkisi

Er�rken hacm� büyüyen bakır, dem�r ve gümüş g�b� maddelerde basınç
er�mey� zorlaştırır. Basınç artırıldığında er�me sıcaklığı da artar. Basın-
cın artması buz, b�zmut ve ant�mon g�b� er�rken hacm� küçülen madde-
lerde �se er�mey� kolaylaştırır, er�me sıcaklığını düşürür. Basınç uygula-
o
narak buzun den�z sev�yes�nde 0 C n�n altında er�mes� sağlanab�l�r. Kış
mevs�m�nde araçların geçt�ğ� (Görsel 2.23) ve �nsanların yoğun olarak
yürüdüğü yerlerde kara uygulanan basınç sebeb�yle kar erken er�r.

Görsel 2.23: Araç last�ğ�n�n geçt�ğ� yerlerde er�yen kar Görsel 2.24: Ağrı Dağı

Elde sıkılan kar topundan suyun damladığı görülür ve kar topuna uygu-
lanan basınç, karın er�me noktasını düşürerek er�mes�n� sağlar.

Dağların z�rves�nde (Görsel 2.24) atmosfer basıncı düşük olduğundan
kar geç er�r.

Sıvının ısı alıp gaz hâl�ne geçmes�ne buharlaşma den�r. Basınç �le
buharlaşma hızı ters orantılıdır. Basınç azaldıkça buharlaşma hızı artar.

Sıvının buhar basıncı �le atmosfer basıncının eş�t olduğu sıcaklığa kay-
nama noktası (sıcaklığı) den�r. Sıvının kaynama noktası sıvı yüzey�ne
etk� eden basınca bağlıdır.

o
Su, den�z sev�yes�nde 100 C de kaynarken den�z sev�yes�nden yukarı
çıkıldıkça açık hava basıncı azaldığından kaynama sıcaklığı düşer ve
su daha çabuk kaynar.

10. SINIF FİZİK 91